1. Çağlayan (Şelale)
 
Akarsu yatağı üzerinde bulunan basamaklara çağlayan denir.
 
2. Dev Kazanı
 
Çağlayanların döküldüğü yerde oluşturdukları çukurluklara dev kazanı denir.
 
 
3. Vadiler
 
Akarsuyun içinde aktığı ve deniz veya taban seviyesine doğru sürekli alçalan oluğa vadi denir.
 
Vadiler; Akarsu vadisinde yer alan kayaçların yapısına, yer şekillerinin özelliklerine ve akarsuyun aşındırma gücüne göre farklı şekiller alırlar.
 
a. Çentik Vadi
 
Akarsuların kaynak kısmına yakın yerlerde görülen V harfi şeklinde dar ve derin vadilerdir.
 
Yükselmiş alanlarda ilk olarak çentik vadiler görülür. Bu nedenle toptan yükselmiş olan Türkiye’de fazla rastlanır.
 
b. Boğaz Vadi
 
Genellikle dağlık alanları ikiye b&... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 1 yorum

1. Akarsular
 
            Yeryüzünde hareket eden su kütlelerine akarsu denir. Akarsular boyutlarına göre büyükten küçüğe doğru dere, çay ve ırmak adlarını alırlar.
 
            Akarsuların sularını topladığı alana havza, havza sınırına ise su bölümü çizgisi denilmektedir. Eğer bir akarsu sularını denize ulaştırıyorsa açık havza, ulaştıramıyorsa kapalı havza olarak nitelendirilir. Kapalı havzalarda sular genellikle bir gölde son bulurlar.
 
            Bir akarsuyun ortaya çıktığı, beslendiği bölümüne kaynak; denize, göle veya başka bir akarsuya döküldüğü kısma ağız; akışın gerçekleştiği çukurluğa ise yatak adı... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 Yorum yok

1. Sirk
 
Buzul aşındırması sonucu oluşmuş üç tarafı kapalı çukurluklardır. Burada suların birikmesiyle sirk gölü oluşur.
 
2. Tekne Vadiler
 
Eski akarsu vadilerini dolduran buzul kütleleri tabanı büyük bir basınça aşındırarak tabanın U şeklini almasını sağlar. U şeklindeki bu büyük vadiye tekne vadi denir.
 
3. Hörgüç Kaya
 
Buzullar ilerlerken bazı sert kayalara rastlarlar. Bunları kolay aşındıramayacağı için buralar tepe şeklinde kalır. Bu tepelere hörgüç kaya denir. (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 Yorum yok

Takke Buzulu: Zirveyi takke şeklinde saran buzul örtüsü.
 
Sirk Buzulu: Dağların zirvesinde biriken buzullar zamanda biriktikleri yerde çukurluklar oluşturur. Sirk Buzulu, Vadi Buzulunun erimesi ile ortaya çıkar.
 
Vadi Buzulu: Sirkler içindeki buzullar zamanla taşar ve vadiler boyunca kaymaya ve birleşmeye başlarlar. Vadi içinde hareket eden buzula vadi buzulu denir.
 
Örtü Buzulu: Geniş alanlarda görülen kalınlığı fazla buzul kütlelerine denir. Antarktika ve Grönland da rastlanır. (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 1 yorum

Karaların içlerinde oluşan ve denizlerle doğrudan bağlantısı olmayan su kütlelerine göl adı verilir. Göllerin suyu bulunduğu yere göre acı, tatlı, tuzlu ya da sodalı olabilir. Bu farklılığın sebebi bir akarsu ile bağlantılı olması ya da oluşma şekli olabilir.
 
OLUŞUMLARINA GÖRE GÖLLER
 
a) Doğal Göller
 
1. Tektonik Göller: Yer kabuğunun çöken bölümlerinde su birikmesi ile oluşur
2. Karstik Göller: Kalkerli arazilerdeki erime çukurluklarına suların dolmasıyla oluşur.
3. Buzul (Sirk) Göller: Buzul aşındırması sonucu oluşmuş çanaklarda suların birikmesiyle oluşur.
4. Volkanik Göller: Volkan konilerinin tepesindeki kaldera, krater ya da maarlara suların dolmasıyla oluşur.
5. Karma Yapılı Göller: Oluşumunda birden fazla faktör bulunan göllerdir (Karstik ve tektonik beraber gibi).
6. Doğal Set Gölleri: Ka... (Devam)

Su Kaynakları 03 Kasım 2012 3 yorum

KARA YOLLARININ GELİŞİMİ
Dünyanın en eski ulaşım sistemlerini oluşturmaktadır. İlk başarılı karayolu MÖ 400 — 400 yılları arasında orduların ilerlemesi için Romalılar tarafından yapılmıştır. Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla yol yapımı gerilemiştir. Buna karşın 12. yüzyılda kentler içindeki taş döşeli sokaklar giderek artmıştır. 18. yüzyılda Avrupa'da yolcu ve yük arabalarıyla düzenli insan ve yük taşımacılığı başlamıştır. Yolların bakımsız ve bozuk olması taşımayı engellemektedir. 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın başında yol yapım metotları geliştirilmiştir. 19. yüzyılda ağır eşyaların karayolunda taşınmasından çıkan sorunlar su kanalları ve demiryollarının gerekliliğini ortaya koymuştur. 1888'de İngiliz John Body Dunlop'un yolları kısa sürede kullanılmaz hale getiren sert lastik tekerlekler yerine şişme tek... (Devam)

Ülkeler ve Bölgeler 24 Mayıs 2014 1 yorum

1. Lapya
 
Karstik kayaçların dış yüzeyindeki çeşitli şekillerdeki küçük çukurlara lapya denir.
 
Lapyaların içinde genellikle ayrışma ürünü olarak terra rossa (kırmızı Akdeniz) toprakları görülür.
 
2. Dolin
 
Karstik çözünmenin ilerlemesi ile yüzey yavaş yavaş çöker. Bu şekilde oluşan küçük çukurluklara dolin denir.
 
3. Uvala
 
Zaman içinde dolinlerin büyüyerek birleşmesiyle oluşan daha büyük şekillerdir.
 
4. Polye
 
Tektonik olarak aktif alanlar çözünmenin de etkisiyle genişler ve büyük karstik ovalar meydana getirir. Bu ovalara polye denir.
 
Polyeler genellikle sularını bir düden (subatan) aracılığı ile boşaltırlar. Bu suyun başka bir yerden çıkmasına ise karstik kaynak (suçıkan... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 3 yorum

Kayaçlar
 


 

 

Oluşumu

Türler

Özellik


Püskürük

İç Püskürük

Yerin iç kısmında yavaş yavaş soğuyan ve katılaşan magma.

Granit, diyorit, siyenit, gabro.

Açık renkli,
İri kristalli.
Sert


Dış Püskürük

Yeryüzüne ulaşan ve hızla soğuyan ve katılaşan magma.

Andezit, bazalt, volkan camı (obsidyen), tüf, riyolit

Koyu renkli,
İnce kristalli, Camsı yapıda.
Yumuşak


Tortul

Fiziksel

Dış kuvvetlerce taşınan, biriken ve sıkışan taşlar.

Kumtaşı (gre), kiltaşı, çakıltaşı (konglomera).

Yumuşak,
Gözenekli,
Tabakalı,
Fosil içerir.


Kimyasal

Sular tarafından eritilen ya da buharlaşma ile su kaybeden mineraller.

Kireçtaşı (kalker), Alçıtaşı (Jips), Kaya tuzu, dolomit


Organik

Bitki ve hayvan kalıntılarının fosilleşmesi.

Bit... (Devam)

Kayaçlar 03 Kasım 2012 31 yorum

A) Dağların Uzanış Yönüne Göre:
 
Boyuna Kıyı: Dağların kıyı çizgisine paralel uzandığı kıyılardır.
 
Enine Kıyı: Dağların kıyı çizgisine dik uzandığı kıyılardır.
 


Boyuna

Enine


Girinti Çıkıntı Az
Derinlik Fazla
Kıta Sahanlığı Dar

Girintili Çıkıntılı
Derinlik Az
Kıta Sahanlığı Geniş


 
B) Akarsuların Şekillendirdiği Kıyılar
 
Ria Tipi Kıyı: Eski akarsu vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesi ya da vadinin tektonik olarak çökmesiyle sular altında kalmasıyla oluşmuş kıyılardır.
 
Dalmaçya Tipi Kıyı: Dağların kıyı çizgisine paralel uzandığı alanlarda, iç kesimlerdeki ovaların, deniz yükselmesine bağlı olarak sular altında kalmasıyla oluşmuştur. Kıyıda birbirine paralel ada dizileri görülür.
 
Setli Kıyılar: Akarsuların alüvyon taşıdı... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 Yorum yok

Kıtaların Kayması Teorisi daha sonradan geliştirilerek Levha Tektoniği Teorisi ortaya çıkmıştır. Bu teoriye göre yer kabuğu üzerinde karasal ve denizel bölümler bulunan levhalardan meydana gelmiştir. Levhaların yönleri ve hızları farklıdır, bu nedenle birbirinden uzaklaşır ya da yakınlaşırlar. Deprem, Volkanizma ve sıcak su kaynaklarının levha sınırlarında olması levhaların bu hareketinin eseridir.
 

Kıta – Kıta Çarpışması: İki kıta birbirine doğru hareket ederse sonunda birbiriyle çarpışarak kenetlenirler. Bu olay sonucunda kıvrım dağları oluşur. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar bu şekilde oluşmuştur.
 
Kıta – Okyanus Çarpışması: Okyanusal kabul ile kıtasal kabuk çarpışırsa daha ağır olan okyanusal kabuk mantonun içine doğru dalar. Dalma batma alanlarında derin okyanus çukurlukları ile volkanik dağlar görülü... (Devam)

Dünyamızı Oluşturan Kuvvetler 01 Ocak 2015 2 yorum

A) Fiziki (Doğal) Etmenler
 
 - İklim ve bitki örtüsü, aşırı sıcak ve soğuk bölgeler seyrek nüfuslu, ılıman bölgeler ise yoğun nüfusludur.
- Yer şekilleri, engebeli ve dağlık alanlarda nüfus seyrektir.
- Enlem ve bakı, orta enlemler ile dağların güneşe bakan yamaçları daha nüfusludur.
- Su kaynakları, su hayattır. Bu nedenle kurak alanlar seyrek nüfuslanmıştır. Çöller örnek verilebilir.
- Toprak koşulları, verimli tarım alanlarının bulunduğu topraklar tarih boyunca yoğun nüfuslanmıştır. Mezopotamya, Nil vadisi, Indus ve Ganj gibi.
 
B) Beşeri Etmenler
- Ulaşım koşulları, ulaşımın kolay olduğu, her türlü mal ve hizmetin alınabildiği yerler yoğun nüfusludur.
- Tarihi etmenler, savaşlar, istilalar ve nüfus değişimleri nüfusun dağılışını etkiler.
- Ekonomik faktörler, ekonomik gelir seviyesi... (Devam)

Nüfus ve Yerleşme 07 Ağustos 2013 Yorum yok

1. Basınç Merkezlerinin Konumu

Rüzgarın esiş yönü yüksek basınçtan alçak basınca doğrudur. Dünyanın dönüşünden dolayı hareketi sırasında en uzun yolu izler. Basınç merkezleri yer değiştirirse rüzgar yön değiştirir.

2. Yer Şekilleri

Rüzgarın hızı ve yönü yer şekillerine bağlı olarak değişir. Dağlar, rüzgarı keser ancak vadiler, boğazlar ve geçiştlerde rüzgar yer şekillerine uygun eser ve daha hızlı eser.

3. Dünyanın Dönüşü

Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü rüzgarların ve okyanus akıntılarının yönünde sapmaya yol açar. Buna "koriyolis" kuvveti denir.

Sapma hareketi ekvatorda fazla, kutuplarda azdır; Kuzey yarım kürede sağa, güney yarım kürede sola doğrudur. (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 7 yorum

Bir yatak içerisinde belli bir eğim doğrultusunda hareket eden suya akarsu denir.
 
Türkiye'de Akarsu Aşındırma Şekilleri
 
1. Çentik Vadi
- Akarsuların kaynak kısımlarında sert arazilerde oluşan V şeklindeki genç vadilere denir.
- Ülkemizde en yaygın vadi tipi olup dağlık alanlarda, özellikle Doğu Karadeniz’de görülür.

 
2. Boğaz Vadi
- Eğimin fazla ve arazinin sert olduğu yerlerde oluşan dik yamaçlı derin vadilerdir.
- Kızılırmak, Yeşilırmak, Fırat, Sakarya yüksek dağ sıralarını enine yarıp geçer.
- Boğaz vadiler aynı zamanda doğal geçittir, bu sebeple ulaşım açısından önemlidir (Örneğin Gülek Geçidi).

 
3. Kanyon Vadi
- Akarsuların sert kalkerli arazilerde kademeli olarak derinleşmesi ve enlemesine aşındırmalara bağlı oluşan basamaklı vadilere denir.
- Türkiye’de pek... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 19 yorum

Türkiye’de Bitki Formasyonları
Boyutları iki metreden uzun, belirli bir sıklıkla bir arada bulunan ağaç topluluklarından oluşan bitki örtüsüne orman denir. 
Ormanlar 400 mm den fazla yağış alan ve en sıcak ay ortalaması 10 derece ve üzerinde olan yerlerde yetişebilir.
Ormanlar şekillerine göre ikiye ayrılır: 1. Geniş Yapraklı Ormanlar, 2. İğne Yapraklı Ormanlar
Türkiye’de en çok ormanlık alan Karadeniz Bölgesinde, en az orman alanı ise Güneydoğu Anadolu Bölgesinde görülür.
 
A. Türkiye Ormanları
 
1. Karadeniz Ormanları
            Yıl boyu bol yağış ve uygun sıcaklıklar sebebiyle ormanlar oldukça sık ve gürdür. Buradaki ormanlar alçaktan yükseğe doğru tabakalı bir yapı gösterirler.
a. Geniş Yapraklı Ormanlar
0 – 1000 metre arasında ... (Devam)

Bitkiler 22 Aralık 2014 6 yorum

Dünya'da bitki çeşitliliğinin en fazla olduğu yerler ekvator çevresidir. Buradaki ülkelerden sonra Türkiye, en çok bitki türü barındıran ülkedir.

Avrupa Kıtası, Türkiye'nin yaklaşık 15 katı büyüklüğüne sahip olmasına rağmen, tüm Avrupa Kıtası'nda yaklaşık 12.000 bitki türü yer alırken Türkiye'de 12.000'den fazla bitki türü bulunmaktadır. (Devam)

Bitkiler 22 Aralık 2014 5 yorum

1. Zonal Topraklar
Anakayanın, bulunduğu bölgedeki iklim koşullarının etkisiyle olduğu yerde çözünmesiyle oluşan topraklardır.
1. Kahverengi Orman Toprakları
- Orman örtüsü altında oluşan bu topraklar organik madde bakımından zengin olduklarından renkleri koyudur.
- Yıkanmanın fazla olduğu yerlerde asitli ve kireçsiz orman toprakları oluşmaktadır.
- Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu Dağlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır.
- İyi yıkanmış bu topraklar çay ve kivi yetiştirmek için oldukça elverişlidir.
2. Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra - Rossa)
- Organik madde bakımından fazla zengin olmayan bu topraklarda genellikle turunçgil, bağcılık ve zeytin tarımı yapılmaktadır.
- Bu topraklar ülkemizde Marmara Bölgesinin güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak görülmektedir.
3. Kahv... (Devam)

Topraklar 21 Aralık 2013 Yorum yok

Yer altı sularının kendiliğinden yer yüzüne ulaşmasına pınar veya kaynak denir. Türkiye’de gayzer hariç tüm yer altı kaynaklarına rastlanır.
1. Yamaç (Vadi) Kaynakları
 Geçirimli tabaka boyunca yer altına sızan suyun uygun yerlerde yüzeye çıkması ile oluşan kaynaklardır. Türkiye dağlık, engebeli ve yüksek bir ülke olduğu için fazla rastlanır. Suları genelde temiz, içmeye uygun ve soğuktur. Akım miktarı  iklime bağlı olarak değişir.
2. Karstik Kaynaklar
 Karstik arazilerde yer altına sızan suların uygun bir noktada yüzeye çıkmasıyla oluşan kaynaklardır. Ülkemizde Akdeniz Bölgesinin genelinde, özellikle Teke – Taşeli Platolarında görülmektedir. Suları kireçli ve içmeye fazla elverişli değildir. ... (Devam)

Türkiye Coğrafyası 03 Ocak 2014 2 yorum

Tarih boyunca insanoğlunun medeniyet alanında almış olduğu yol incelenecek olursa ilk medeniyetlerin genelde iklim koşullarının elverişli, su kaynaklarının bol, tarım arazilerinin geniş  olduğu sahalarda doğup geliştiği dikkat çeker.
Bu alanlar; Nil, Fırat-Dicle, İndus - Ganj, Gökırmak, Sarıırmak havzalarıdır. Kısacası ilk uygarlıklar Mısır, Çin, Hindistan ve Mezopotamyada büyüyüp gelişmiştir.
Türkiye hem Asya hem de Avrupa Kıtası ile temas halinde olduğundan bir Orta Doğu ülkesidir. Dağlık bir ülkedir. Ovalar daha ziyade kıyılarda ve akarsu vadilerinde yer alır. Akarsular bakımından bölgenin en zengin ülkesidir. İstanbul ve Çanakkale Boğazlarıyla da büyük bir öneme sahiptir. Üç tarafını çeviren denizler, Cebeli Tarık Boğazı ile Atlas Okyanusuna; Süveyş Kanalı vasıtası ile Kızıldeniz ve Hint Okyanusuna bağlıdır.
T&uu... (Devam)

Türkiye Coğrafyası 10 Eylül 2014 Yorum yok

Yeryüzündeki tatlı suların büyük bir bölümü yer altında kaya çatlakları ve gözeneklerde yer alır. Yer altındaki suların toplam tatlı su rezervi içindeki miktarı 98% civarındadır. Yer altındaki sular özellikle çatlaklar, gözenekler, kılcal damarlar ve mağaralarda çeşitli rezervler oluştururlar. Bir yerde yer altı suyunun birikmesi için altta geçirimsiz bir tabakanın bulunması gereklidir. Volkanik ve metamorfik kayaçların pek çoğu geçirimsiz özelliktedir.
 
Geçirimsiz tabakaların üzerindeki biriken su kütlesine su tablası adı verilir. Geçirimli tabakaların geçirimsiz tabakayla temas ettiği alanlarda biriken su kütlesine taban suyu denilir. Taban suları bazen uygun koşullarda kendiliğinden yüzeye ulaşır. Genellikle kuyular ve sondajlar yardımıyla yüzeye çıkarılarak içmede ... (Devam)

Su Kaynakları 03 Kasım 2012 6 yorum

Belli bölgelerdeki yerel koşullara bağlı olarak oluşan rüzgarlardır.

a. Meltemler

Dünyanın günlük hareketine bağlı olarak gün içerisinde bir yerde yaşanan sıcaklık farklılıklarına bağlı oluşan rüzgarlardır.

Deniz Meltemi: Gündüz, denizden karaya doğru esen rüzgardır. Ege Bölgesinde bu rüzgara "imbat" adı verilir.

Kara Meltemi: Gece karadan denize doğru esen rüzgardır.

Vadi Meltemi: Gündüz vadiden dağa doğru esen rüzgardır.

Dağ Meltemi: Gece dağdan vadiye doğru esen rüzgardır.

b. Sıcak Yerel Rüzgarlar

Rüzgarlar geldikleri bölgenin özelliklerini taşır. Sıcak yerel rüzgarlar ise sıcak yerlerden estikleri için geldikleri yeri ısıtırlar.

Föhn Rüzgarı:

Dağa çarpıp yükselen hava her 100 metrede 0,5ºC sıcaklık kaybeder ve yağış getirir, dağı aştığında ise hızla aşağı inerken her 100 metrede 1ºC sıcaklık kazanırlar.

Ülkelere göre farklı isimler alırlar: Föhn, Hamsin, Si... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 1 yorum