A) Dağların Uzanış Yönüne Göre:
Boyuna Kıyı: Dağların kıyı çizgisine paralel uzandığı kıyılardır.
Enine Kıyı: Dağların kıyı çizgisine dik uzandığı kıyılardır.
Boyuna |
Enine |
Girinti Çıkıntı Az Derinlik Fazla Kıta Sahanlığı Dar |
Girintili Çıkıntılı Derinlik Az Kıta Sahanlığı Geniş |
B) Akarsuların Şekillendirdiği Kıyılar
Ria Tipi Kıyı: Eski akarsu vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesi ya da vadinin tektonik olarak çökmesiyle sular altında kalmasıyla oluşmuş kıyılardır.
Dalmaçya Tipi Kıyı: Dağların kıyı çizgisine paralel uzandığı alanlarda, iç kesimlerdeki ovaların, deniz yükselmesine bağlı olarak sular altında kalmasıyla oluşmuştur. Kıyıda birbirine paralel ada dizileri görülür.
Setli Kıyılar: Akarsuların alüvyon taşıdığı kıyılarda kıyı birikim şekilleri fazla görülür. Setler bulunan bu kıyılara denir.
Limanlı Kıyılar: Limanlarda gemileri korumak için yapılan dalga kıranlar gibi dalgaları kesen çoğunlukla kıyıya dik kıyı okları bulunan kıyılardır.
C) Buzulların Şekillendirdiği Kıyılar
Fiyord Kıyı Tipi: Buzul aşındırması ile oluşmuş tekne vadilerin buzullar eridikten sonra sularla dolması ile oluşmuştur. Çok sayıda koy ve körfez barındırır.
Skyer Tipi Kıyı: Buzulların ortadan kalkması ve deniz seviyesindeki yükselme ile Moren tepeleri ve hörgüç kayalar adalara dönüşür. Adacık sayısı fazladır.
D) Canlıların Şekillendirdiği Kıyılar
Resif Kıyıları: Üst üste gelişen mercanlar birikerek deniz yüzeyine ulaşır. Burada ölen mercanlar birikir ve deniz seviyesine çok yakın adalar oluşturur.
Atoller: Deniz volkanizması sonucu oluşan adalar zamanla aşınarak su altına iner. Burada biriken mercanlar dairesel şekil oluşturur. Buna atol denir.
E) Diğer Kıyı Tipleri
Haliç Tipi Kıyı: Gelgitin etkisiyle akarsu yatağını deniz sularının basması ile oluşmuş kıyı tipidir.
Watt Kıyı: Gelgite bağlı olarak oluşmuş, kabarık ve çekik dönemler arasındaki seviyeleri ortasında oluşmuş hafif eğimli kıyı tipidir.