Nüfus Artışı; doğum miktarının, ölüm miktarından fazla olmasıdır. Nüfusun çok büyük bir hızla kısa sürede göstermiş olduğu artışlar ise nüfus patlaması olarak adlandırılır. Dünyada nüfus patlamalarını 3 aşamada inceleriz.

1. Paleolitik Dönem

Bu dönemin başlangıcı günümüzden 2 milyon yıl öncesine dayanır. Paleolitik dönemin başında insanın araç yapma becerisi kazanması, beslenme ve korunma kültürünü büyük değişime uğratmış, bu sayede nüfus önemli ölçüde artmıştır. Bu evrede dünya nüfusu yaklaşık birkaç milyon kişi, ortalama ömür 20-25 yıl kadardır.

2. Neolitik Dönem

İnsanoğlunun günümüzden yaklaşık 10000 yıl önce yerleşik yaşama geçmesi ve tarımsal faaliyetlerin başlaması nüfus üzerinde büyük etkide bulunmuştur.

Sulu tarımın başlaması ve ilk kent devletlerin kurulmasıyla nüfus bu merkezlerde toplanmaya başlamıştır. Bu dönemde ortalama yaşam süresi 30 yıldır. Özellikle doğum ve ölüm oranları çok yüksektir. Buna rağmen yaşanan büyük artış sonucunda MS 1 yılında dünya nüfusu 200 milyona ulaşmıştır. Neolitik dönemden sanayi devrimine kadar nüfusta büyük dalgalanmalar görülür. Bu dalgalanmalarda salgın hastalıklar, savaşlar ve kıtlık etkili olmuştur.

3. Sanayi Devrimi

1650’li yıllara geldiğinde Dünya nüfusu yaklaşık 600 milyon civarındadır. Ancak sanayi devriminin başlamasıyla birlikte bu rakam 1800 yılında 1 milyara, 200 yıl içinde ise 6 milyara ulaşmıştır.

Nüfusta yaşanan büyük artış dönemi Sanayi Devrimi sonrasındadır. Artışın bu kadar yüksek olması tıpta yaşanan gelişmeler, ölüm oranındaki azalma, ortalama yaşam süresinin artması ve 70 yıla ulaşması, insan yaşam standardının büyük oranda gelişmesi etkili olmuştur.

Demografik Süreç Modeli

Nüfus gelişimini 4 aşamada açıklayan model. Avrupanın  sanayileşme sürecine bağlı nüfus gelişimini anlatır.

1.     Düşük Nüfus Büyümesi (Sanayi Devrimi öncesi).

2.     Yüksek Nüfus Büyümesi (Sanayi Devrimi dönemi).

3.     Nüfus Büyümesinde Durgunluk

(Sanayi Devrimi Sonrası)

4.     Düşük Nüfus Büyümesi

Dünya Nüfusu Ne Kadar Artacak?

Sanayi devriminden sonra Dünya nüfusunda yaşanan anormal artış bu hızla sürdüğü takdirde 2054 yılında toplam insan sayısının 9 milyar kişiye ulaşması beklenmektedir.

Artış miktarının büyük bölümü gelişmemiş ülkelerde yaşanmaktadır. Gelişmemiş ülkelerde doğum oranlarının çok yüksek olması Dünya nüfusunun hızla artmasının temel nedenidir.