Dünyada deniz ulaşımında önemli yerler: - Atlas Okyanusu (Kuzey Atlantik Yolu)- Panama, Macellan, Cebelitarık, Malakka, Sunda Boğazları- Akdeniz ve Süveyş Kanalı- İstanbul ve Çanakkale Boğazları Deniz ulaşımı, teknolojik gelişmelere bağlı sürekli gelişmektedir. Ancak yine de rüzgar, akıntılar gibi nedenlerle gelişme belli bir yere kadar olmaktadır. Deniz yolundan en fazla petrol taşımacılığında faydalanılır. Hazar Bölgesi ve Hürmüz Boğazından yüklenen petrol tankerleri buradan tüm dünya limanlarına dağılırlar. Petrol taşınmasında deniz yolunun seçilme nedeni: Maliyetin az ve taşıma kapasitesinin fazla olmasıdır. Dünya Üzerindeki Önemli Boğaz ve Kanallar
KANALLAR 1. Panama Kanalı: Atlas Okyanusu'nu Büyük Okyanus'a bağlar. 2. Süveyş Kanalı: Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlar. 3. Korint Kanalı: Ege Denizi'ni Adriya Denizi'ne bağlar.
... (Devam)
Bir ülkeden başka ülkelere olan göçlerdir. Göç veren ülkenin nüfusu azalır. Dış göçler, oluşum nedenlerine göre 5 gruba ayrılır: 1. Zorunlu Göçler (Sığınma Göçleri) Savaş, Baskı Zulümden kaçarak başka ülkelere yapılan sığınma göçleridir. Örneğin 1991 yılındaki Körfez Savaşı sırasında Kuzey Irak halkının bir bölümünün ülkemize göçü bu türdendir.
- Deprem, volkanik patlamalar, kuraklık ve sel gibi doğal afetlerden kaçış. - Savaş, baskı, şiddet, ırk ayrımcılığı gibi insan eliyle ortaya çıkan kaçış ya da bu nedenlerle göçe zorlama. - Aşırı nüfuslanma, kaynak ve gıda yetersizliği, açıklık tehlikesi gibi sosyal ve ekonomik sorunlar. - Baraj yapımı veya yeni yerleşmeye bağlı göçler.
Yer şekillerinde aşınma, taşıma ve biriktirme yapan kuvvetlerdir. Atmosfer kökenlidir. Atmosferdeki bütün olaylar ise kaynağını güneş enerjisinden alır. İç kuvvetlerle yeryüzünde oluşan ana yapılar (Kıtalar, dağlar, düzlükler) dış güçlerin etkisiyle aşınırlar. - Akarsu aşındırması nemli ve yağışlı bölgelerde, - Rüzgar aşındırması çöllerde, - Buzul aşındırması kutup çevresinde, - Dalga aşındırması ise kıyılarda etkilidir. Dış kuvvetlerin etkisiyle yüksek yerler aşınmakta ve çukurluklara dolmaktadır. Yani dış kuvvetlerin amacı yeryüzünü düzleştirmektir. Ancak İç Kuvvetlerle oluşan yapıcı şekiller sürekli olduğundan yeryüzünün tamamen düzleşmesi mümkün değildir. Dış kuvvetlerin yeryüzünü şekillendirme aşamaları: 1. T... (Devam)
Tarih boyunca insanlar, ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli doğal kaynakları kullanmışlardır. Bu doğal kaynaklan kullanırken de yaşadıkları mekânı ve çevreyi çeşitli şekillerde değiştirmişlerdir. Tüm doğal kaynakların kullanımı ile ilişkili sorunlarda olduğu gibi madencilikte de faaliyet türlerine bağlı olarak farklı boyutlarda gelişen çevre bozulmaları meydana gelmiş ve gelmeye devam etmektedir. Maden kömürü çıkarımının çevreye olan olumsuz etkileri nelerdir? Yüzey şekillerinin ve drenajın değiştirilmesiFlora ve faunanın zarar görmesiÇevre düzenlemesi yapılarak olumsuz etki aza indirilebilir. Ancak bu durum kömür çıkarma maliyetini arttırır
Maden kömürü yakılmasının çevreye olan olumsuz etkileri nelerdir? Hava kirliliğine yol açar.Havadaki karbondioksit oranını a... (Devam)
Nüfus Artışı; doğum miktarının, ölüm miktarından fazla olmasıdır. Nüfusun çok büyük bir hızla kısa sürede göstermiş olduğu artışlar ise nüfus patlaması olarak adlandırılır. Dünyada nüfus patlamalarını 3 aşamada inceleriz. 1. Paleolitik Dönem Bu dönemin başlangıcı günümüzden 2 milyon yıl öncesine dayanır. Paleolitik dönemin başında insanın araç yapma becerisi kazanması, beslenme ve korunma kültürünü büyük değişime uğratmış, bu sayede nüfus önemli ölçüde artmıştır. Bu evrede dünya nüfusu yaklaşık birkaç milyon kişi, ortalama ömür 20-25 yıl kadardır. 2. Neolitik Dönem İnsanoğlunun günümüzden yaklaşık 10000 yıl önce yerleşik yaşama geçmesi ve tarımsal faaliyetlerin başlaması nüfus üzerinde büyük e... (Devam)
- Ekvatoral iklimde bitki örtüsü yıl boyunca yeşil kalan yağmur ormanlarından oluşmaktadır. - Yağmur ormanları dev boyutlu (50-60m) büyük ağaçlar ile oldukça uzun boylu orman altı bitkilerinden meydana gelir. - Sıcaklığın 20 °C nin altına düşmediği, yağış miktarının 2000 mm’den fazla olduğu alanlarda görülür. - Büyük bölümü Amazon (Brezilya) ve Kongo havzaları içinde yer almaktadır. - Yağmur ormanları atmosferdeki karbondioksit dengesini koruduğu için Dünya ekolojik sistemde çok önemli bir yere sahiptir. - Ciddi tahribata maruz kalan bu ormanlar kendini kısa sürede yenileyebilmektedir. (Devam)
Fransa'nın coğrafi konumu, yeryüzü şekilleri, dağları, platoları, iklim ve bitki örtüsü, su kaynakları, beşeri ve ekonomik özellikleri, tarım, sanayi ve ticaret bilgileri ile ülke kimlik kartı... (Devam)
İnsanoğlu yer yüzünde ortaya çıktığı günden bugüne büyük bir değişim yaşamıştır. Bu değişim; bedensel, sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda çok büyük bir değişim özelliği gösterir. İnsanoğlunun yaşadığı değişim bütün bu alanlarda birbirine paralel gelişmiştir. Gelişimin temel dinamiğini ekonomik faaliyetler ve geçim tarzları belirlemiştir. İnsanlık tarihi ekonomik anlamda incelendiğinde bir takım özellikler dikkati çekmektedir.
1. Paleolitik Dönem (Kaba Taş Devri) - Temel ekonomik faaliyet avcılık ve toplayıcılıktır. - İnsanların ortalama yaşam süresi 20-25 yıl olup beyin hacmi küçük, boyları kısadır. - Mağaralar barınma amaçlı kullanılmıştır. - Göçebe topluluklar halinde yaşamaktadırlar. - Bu dönemde ilk basit araçları yapmayı başarmışlardır. &... (Devam)
Atmosferde aynı sıcaklık ve nem özelliklerini taşıyan hava parçalarına hava kütlesi denir.
Hava kütleleri oluştukları ve geçtikleri yerlerin izlerini taşırlar. Ekvatoral bölgeden gelen hava kütleleri sıcak ve nemli iken, kutuplardan gelen hava kütleleri soğuk ve kurudur.
Sıcaklık ve nem özelliği bakımından farklılık gösteren hava kütlelerini birbirinden ayıran sınıra cephe denir. Bu hava kütlelerinin karşılaştığı alanlarda genellikle cephe yağışları görülür. (Devam)
Diğer ulaşım sektörlerine göre geç başlayan ve hızla gelişen bir sektördür. Hava yolu ulaşımı dünyada belli hatlarda yoğunlaşmıştır. Diğer ulaşım araçlarına göre yük ve yolcu taşımacılığında en pahalı ulaşım aracıdır. Uçakları diğer uçucu araçlardan olan helikopter, balon, ve zeplinlerden ayrılan en önemli özelliği kaldırma kuvvetinin kanatları aracılığıyla sağlanmasıdır. Dünya yolcu trafiğinin 1/4 'ü, yük trafiğinin 1/3'ü Avrupa kıtasından yapılmaktadır. ABD dünya havayolu ulaşımının en yaygın ve gelişmiş olduğu ülkedir. Kuzey Amerika'da 11000'den fazla hava alanı bulunmaktadır. Dünya hava trafiğinin 1/3'ü ABD sınırları içerisinde gerçekleşmektedir. Bu da hava ulaşımının ne kadar geliştiğinin göstergesidir. Ülkelerin alanının büyük olması zaman tasarrufu sağl... (Devam)
Nüfus ülkeler için önemli olduğu kadar aşırı ve düzensiz artması da başlı başına bir sorundur. Aşırı nüfus artışının başlıca sonuçları şöyle özetlenebilir:
- Beslenme ve gıda yetersizliği, - Gelir dağılımında dengesizlik, - İşsizlik, - Düzensiz kentleşme, - Aşırı kaynak tüketimi, - Yanlış arazi kullanımı, - Çevre kirliliği, - Sağlık, eğitim, konut yetersizliği, - Ulaşım ve belediye hizmetlerinin aksaması, - Kişi başına düşen gelirin azalması.
Diğer taraftan nüfus artışının kimi dolaylı olumlu sonuçları da bulunmaktadır:
- Kalkınmaya yardımcı olması, - Ucuz işgücü temininin sağlanması, - Asker ihtiyacının karşılanması. Nüfus artışının sorun olmaktan çıkarılması için kalkınma hızının yüksek olması gerekir, yoksa nüfus artışı pot... (Devam)
Enerjisini yerin içinden alan ve yeryüzünün şekillenmesinde yapıcı etkiye sahip olan kuvvetlerdir. Bunlar levha hareketlerine bağlı oluşur. Bu teoriye göre kıtalar hareket halindedir. Bu hareketin yönü ve hızı birbirinden farklıdır. Buna bağlı olarak farklı yerlerde farklı yer şekilleri görülür.
Bunlar: 1. Jeolojik Zamanlarda Türkiye 2. Orojenez (Dağ Oluşumu) 3. Epirojenez (Kıta Oluşumu) 4. Depremler (Seizma) 5. Volkanizma
1. Jeolojik Zamanlarda Türkiye
1. Zaman (Paleozoik): - Paleozoikte oluşan kara kütlelerine masif adı verilir. - Biga, Menderes, Uludağ, Yıldız, Daday – Devrekani, Bitlis ve Kırşehir masifleri örnek verilebilir. - Ülkemizdeki taş kömürü yatakları bu dönemde oluşmuştur.
Isınan havanın yükselmesiyle oluşan yağış tipi yükselim (konveksiyonel) yağışlardır.
Bu yağış tipinde aşırı ısınmaya bağlı olarak havanın yoğunluğu azalır. Buna bağlı olarak hafifleyen hava yükselişe geçer. Yükseldikçe her 100 metrede 0.5 derece sıcaklık kaybeder. Sıcaklık kaybına bağlı olarak soğumaya başlar. Sahip olduğu nemi taşıyamaz duruma gelir. Bunun sonucunda da yükselim yağışları oluşur.
Ülkemizde en fazla İç Anadolu Bölgesinde görülür (Halk arasında Memur ıslatan, Ahmak ıslatan, Kırk ikindi yağışları olarak da bilinir). (Devam)
İtalya'nın genel özellikleri, tarihi, coğrafi konumu, komşuları, bölümleri, volkanları, iklimi, su varlığı, beşeri ve ekonomik özellikleri ve dahası... (Devam)
KARA YOLLARININ GELİŞİMİ Dünyanın en eski ulaşım sistemlerini oluşturmaktadır. İlk başarılı karayolu MÖ 400 — 400 yılları arasında orduların ilerlemesi için Romalılar tarafından yapılmıştır. Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla yol yapımı gerilemiştir. Buna karşın 12. yüzyılda kentler içindeki taş döşeli sokaklar giderek artmıştır. 18. yüzyılda Avrupa'da yolcu ve yük arabalarıyla düzenli insan ve yük taşımacılığı başlamıştır. Yolların bakımsız ve bozuk olması taşımayı engellemektedir. 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın başında yol yapım metotları geliştirilmiştir. 19. yüzyılda ağır eşyaların karayolunda taşınmasından çıkan sorunlar su kanalları ve demiryollarının gerekliliğini ortaya koymuştur. 1888'de İngiliz John Body Dunlop'un yolları kısa sürede kullanılmaz hale getiren sert lastik tekerlekler yerine şişme tek... (Devam)
Suyun içinde erimiş halde bulunan maddelerin çökelmesiyle oluşmaktadır. Kireç taşı, göllerde, denizlerde ve yeraltı sularında yaygın olarak bulunan kirecin çökelmesiyle oluşmaktadır. Kimyasal kayaçlar Kireçtaşı (kalker), traverten, kayatuzu, jips (alçı taşı) ve dolomit örnek verilebilir. Kimyasal tortul kayaçlar su ile temasa geçince kolayca çözünmektedir. Bundan dolayı nemli ve sıcak iklim koşulları altında kimyasal tortul kayaçların bulunduğu sahalarda lapya, dolin, uvala, obruk ve polye gibi karstik şekiller oluşmaktadır. Ayrıca mağaralar, sarkıtlar, dikitler, sütunlar da karst topoğrafyasının yer şekilleridir. Karstik şekiller özellikle saf ve kalın kireç taşları üzerinde daha iyi gelişme göstermektedir. Jips, anhidrit ve kaya tuzları üzerinde oluşan karstik şekiller ise kolayca tahrip olmakt... (Devam)
KAYAÇ (Taş) : Yerkabuğunun yapı malzemesi olan, bir veya birden fazla minerallerden oluşan ve organik malzemelerden meydana gelen katı cisimlere denir. Kayaçlar çok basit bir ifade ile mineral topluluklarıdır.
MİNERAL: Kayaçların yapısını oluşturan, belirli bir kimyasal bileşime sahip organik veya inorganik özellikteki katı bileşiklerdir. * Canlı organizmadaki hücre gibi cansız doğada mineraller en küçük birimi oluşturur. * Her bir mineral farklı elementlerden oluşur. * Her bir kayaç çeşidi de farklı mineraller içerir. * Mineraller yan yana gelerek kayaçları kayaçlarda yan yana gelerek kıtaları ve yer kabuğunu meydana getirirler. Not: Kuvars,Kalsit ve Feldispat gibi Mineraller, doğada bulunan yaklaşık 2000 mineral içinde en yaygın olanıdır.
KAYAÇ DÖNGÜSÜ: Tüm kayaçlar sürekli bir d... (Devam)