Horizon: Toprağı meydana getiren katmanlara denir.
A Horizonu: Toprağın en üst kısmıdır, organik madde bakımından zengindir, yıkanma katı da denir .B Horizonu: Yıkanma ile alt kata sızan mineraller burada birikir, buraya birikme katı denir. C Horizonu: Anakayanın irili unsurlar ÅŸeklinde bulunduÄŸu kattır, toprak oluÅŸumu henüz tamamlanmamıştır. Buraya ayrışma katı denir. D Horizonu (Ana kaya): Ayrışmamış ve toprak oluÅŸumunun baÅŸlamadığı katman. (Devam)
Toprak: TaÅŸların parçalanması ve ayrışmasıyla meydana gelen, içerisinde çeÅŸitli canlı kalıntıları, hava ve su bulunan, içerdiÄŸi organik madde ve minerallerle bitkilere besin kaynağı olan gevÅŸek yer örtüsüdür. Toprak oluÅŸumu için öncelikle anakayanın ayrışması gereklidir. Ayrışma Kayaçlar, dış kuvvetlerin etkisiyle zamanla küçük parçalara ayrılmaktadır. Bu olaya ayrışma denir. Ayrışma olayı 3 ÅŸekilde gerçekleÅŸir: Fiziksel, Kimyasal, Biyolojik Ayrışma. 1. Fiziksel Ayrışma: Günlük ve yıllık sıcaklık farklılıkları sonucu 3 ÅŸekilde oluÅŸabilir: 1. Gündüz ısınarak geniÅŸleyen kaya gece soÄŸuyarak daralır, önce çatlar, sonra parçalanır.2. Kayaçların çatlak ve gözeneklerine sızan sular gece donar ve genleÅŸir, zamanla çatlakları geniÅŸletir.3. Kaya çatlaklarına sızan ... (Devam)
1. Ä°klim: Toprak oluÅŸumunu etkileyen temel faktördür. Çünkü sıcaklık, yağış, bitki örtüsü ve ayrışma türü üzerinde etkilidir. 2. Anakayanın Yapısı: Ayrışarak toprağı oluÅŸturan ve toprağın altında yer alan materyale ana kaya denir. Toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri, rengi, besin maddeleri, geçirimlilik özellikleri ana kayaya baÄŸlıdır. 3. Zaman: Anakayanın toprak örtüsü haline gelmesi binlerce yıl alır. 4. Yer Åžekilleri: EÄŸim, yükselti ve bakı durumu toprak oluÅŸumunu etkiler. EÄŸim az olan yerlerde süpürülme (erozyon) azdır ve topraktaki suyun hareketi engellenir. Bitki örtüsü toprağın tutulmasını saÄŸlar. Yükselti arttıkça sıcaklık düÅŸer ve yağış da belli bir seviyeye kadar artar, bu da bitki örtüsünü etkiler. Bakı da toprak özelliklerinde etkilidir. Kuzey Yarı K&u... (Devam)
- Laterit: Ekvatoral kuÅŸakta, nemli sıcak iklimde görülürler. Aşırı yıkanma sebebiyle mineral, organik maddeleri kısa sürede ayrıştıran gür bitki örtüsü sebebiyle humus açısından fakirdir.
- Terra Rossa (Kırmızı Toprak): Akdeniz iklim kuÅŸağında kalker üzerinde oluÅŸan topraklar. Kirecin ayrışması ile ortaya çıkan demirin oksitlenmesi kırmızı renk almasını saÄŸlamıştır.
- Kahverengi Orman Toprakları: Orta kuÅŸak nemli orman arazilerinde görülür. Mineral bakımından fakir olmasına karşın ayrışma yavaÅŸ olduÄŸu için humus açısından zengindir.
- Podzol Topraklar: SoÄŸuk nemli bölgelerde, iÄŸne yapraklı orman arazilerinde görülür. Mineral bakımından fakirdir. Gri renktedir.
Toprak oluÅŸumu kavramı birçok fiziksel, kimyasal ve biyolojik olayların bir arada gerçekleÅŸmesi toprağı oluÅŸturan bütün olayların potansiyellerinin, her toprak oluÅŸumunda iÅŸtirak etmesi veya bir bütün halinde toplanması, farklı ortamlarda toprağı oluÅŸturan potansiyellerin farklı oranda cereyan etmesi ÅŸeklinde ifade edilmektedir.1. TOPRAK OLUÅžUMUNDAKÄ° AYRIÅžMA OLAYLARI1.1. Oksidasyon : Ayrışma esnasında mineral atomların bileÅŸiminde bulunan elektronların eksilmesi veya kaybedilmesiyle meydana gelen kimyasal olaya oksidasyon denir. BaÅŸka bir deyiÅŸle bir elementteki oksijen miktarının artması veya oksijenin diÄŸer elementlerle birleÅŸmesidir. Oksidasyonla bir elementin oksijenle birleÅŸerek yeni bileÅŸikler meydana gelmektedir.Oksitlenme toprak oluÅŸumunda önemli bir yer iÅŸgal eder. Demir, sülfür, silikat ve karbonat ihtiva eden katyonlarda oksitlenme cereyan eder. Bunların çözülmesini ve dol... (Devam)
1. Orta KuÅŸak ülkesidir Dört mevsimi yaÅŸar, bu nedenle yıllık sıcaklık farkları fazladır. Ekvatora kutuplara göre daha yakın olduÄŸu için yaz mevsiminde sıcaklıklar hissedilir derecede artar, güneÅŸlenme süresi uzundur.
2. Ilıman kuÅŸakta Akdeniz iklim bölgesindedir. Kuzeyinde kutupsal, güneyinde tropikal hava kütlelerinin etkisi altındadır.
3. Kuzey yarım kürede yer alır. Buna baÄŸlı olarak yaz mevsimi daha uzundur.
4. Çevresindeki kara kütlelerinin etkisi (Basınç merkezleri) Yaz mevsiminde Asor Dinamik YB ile Basra Termik AB (sıcak ve kurak), kış mevsiminde Ä°zlanda Dinamik AB (ılık, yağışlı), Balkanlar Termik YB (soÄŸuk, kar yağışlı) ve Sibirya Termik YB (soÄŸuk, ayaz) etkili olur.
- YerleÅŸmelerin en küçük birimi meskendir. - Meskenler, Ä°nsanların çalışma, barınma, korunma gibi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılmış tüm yapıları kapsar. - Meskenler bulundukları doÄŸal çevrenin izlerini taşır. Meskenlerde kullanılan malzeme türü ve yapı özellikleri doÄŸal çevre özelliklerini taşır. - DoÄŸal çevrenin izlerini taşıyan meskenlere daha çok kırsal kesimde rastlanır.
1. AhÅŸap Meskenler - AÄŸaç malzeme (tahta, kereste, kalas) kullanılarak inÅŸa edilen evlerdir. - Duvarlar ince, pencereler geniÅŸ, çatılar kiremit kaplı ve fazla eÄŸimli, birkaç katlıdır. - BaÅŸta Karadeniz olmak üzere, Ege ve Akdeniz’de ormanların içinde ve kenarlarında yer alan kırsal kesimde evlerin çoÄŸu ahÅŸaptır. - AhÅŸap evlerin en bilindik eklentisi evin biraz uzağına yapılan ve yerden yüksekte ahÅŸa... (Devam)
Ekonomik Açıdan;- KiÅŸi başına düÅŸen gelir azalır.- Ekonomik kalkınma hızı yavaÅŸlar.- Ä°ÅŸsizlik oranı yükselir.- Bağımlı nüfus oranı artar. Sosyal Açıdan;- Köyden kente göç fazladır.- Kültür çatışması ve kültür ÅŸoku artar.- Sosyal ve siyasal sorunlar yaÅŸanabilir.- EÄŸitim ve saÄŸlık hizmetleri yetersiz hale gelir. Kentsel Açıdan;- Trafik sorunu artar.- Çarpık kentleÅŸme artar.- Konut açığı artar.- Sanayi tesisleri kentlerin içinde kalır. Çevresel Açıdan;- Hava, su, toprak, gürültü kirliliÄŸi artar.- DoÄŸal kaynaklar hızla tükenir.- Hızlı büyüyen kentler doÄŸal alanları daraltır. (Devam)
Nüfus YoÄŸunluÄŸu: Belirli bir alanda bulunan insanların birim alandaki dağılımına nüfus yoÄŸunluÄŸu denir. Nüfus YoÄŸunluÄŸu = (Toplam Nüfus / Yüzölçüm )
A. DoÄŸal (Fiziki) Faktörler
1. Yeryüzü Åžekilleri
DaÄŸların Uzanışı DaÄŸlarımızın genelde doÄŸu batı uzanışlı olması; v Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleÅŸtirir, v Deniz etkisinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu nedenle kıyılarımız daha fazla nüfuslanmıştır.
Hinterland: Bir merkezin iç kesimlerle etkileÅŸimine hinterland denir. EÄŸer bir yerleÅŸmenin diÄŸer yerleÅŸmelere ulaşımı kolaysa hinterlandı geniÅŸ, zorsa hinterlandı dardır.
Hinterlandı dar olan Sinop, Giresun gelişememesine karşın geniş bir hinterlanda sahip İstanbul, İzmir daha fazla gelişmiştir.
Ä°ÅŸlenmiÅŸ ya da yarı iÅŸlenmiÅŸ ham maddelerin fabrikalarda iÅŸlenerek kullanılabilir hale getirilmesi yöntemlerine sanayi denir. 1750’li yıllarda Avrupa’da su buharı gücünden yararlanma ile sanayileÅŸme baÅŸlamış ve buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Günümüzde sanayileÅŸme bir geliÅŸmiÅŸlik ölçütüdür. Öyle ki sanayileÅŸmiÅŸ ülkelerde refah seviyesi daha yüksektir.
Türkiye’de SanayileÅŸmeyi Etkileyen Faktörler Fabrika kuruluÅŸunda dördüncül (bilgi toplama, araÅŸtırma, yayma) ve beÅŸincil (bilgilere dayalı karar verme) sektörler etkilidir. Öncelikle kurulacak sanayi türü belirlenir: Demir – Çelik, Rafineri, Maden iÅŸleyen sanayi kuruluÅŸları ham maddeye yakın kurulurlar. Büyük sermaye gerekir. Küçük ölçekli sanayi kuruluÅŸları için yer seçimi fazla &... (Devam)
1. Köy Altı YerleÅŸmeleri Bazı kiÅŸilerin çeÅŸitli nedenlerle köylerinden ayrılarak kurdukları bir ya da birkaç meskenden oluÅŸan yerleÅŸmelerdir. Özellikleri: - Ä°dari yönden bir köye baÄŸlıdır.- Geçici yerleÅŸmelerdir.- Sonradan süreklilik kazanıp köy statüsü kazanabilirler.- Genellikle ilkbahar ve yaz mevsimlerinde kullanılırlar.- EÄŸitim, saÄŸlık, cami gibi hizmetleri baÄŸlı olduÄŸu köyden alırlar.- ÇoÄŸunlukla derme – çatma basit barınaklardan oluÅŸur.- Bölgelere ve yapısına göre çeÅŸitli isimler alırlar: Bunlar büyükten küçüÄŸe doÄŸru: Mahalle, yayla, çiftlik, mezra, kom, canik, oba, divan, dam ve baÄŸ evidir. Köy Altı YerleÅŸmelerin Ortaya Çıkma Sebepleri: - Tarım arazilerinin yetersiz ya da birbirinden uzak olması.- Hayvanlar için otlak ve barınak temini.- Devlete ait arazilerin özellikl... (Devam)
Dünya'da bitki çeşitliliğinin en fazla olduğu yerler ekvator çevresidir. Buradaki ülkelerden sonra Türkiye, en çok bitki türü barındıran ülkedir.
Avrupa Kıtası, Türkiye'nin yaklaşık 15 katı büyüklüğüne sahip olmasına rağmen, tüm Avrupa Kıtası'nda yaklaşık 12.000 bitki türü yer alırken Türkiye'de 12.000'den fazla bitki türü bulunmaktadır. (Devam)
1. Zonal Topraklar Anakayanın, bulunduÄŸu bölgedeki iklim koÅŸullarının etkisiyle olduÄŸu yerde çözünmesiyle oluÅŸan topraklardır. 1. Kahverengi Orman Toprakları - Orman örtüsü altında oluÅŸan bu topraklar organik madde bakımından zengin olduklarından renkleri koyudur. - Yıkanmanın fazla olduÄŸu yerlerde asitli ve kireçsiz orman toprakları oluÅŸmaktadır. - Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu DaÄŸlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır. - Ä°yi yıkanmış bu topraklar çay ve kivi yetiÅŸtirmek için oldukça elveriÅŸlidir. 2. Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra - Rossa) - Organik madde bakımından fazla zengin olmayan bu topraklarda genellikle turunçgil, baÄŸcılık ve zeytin tarımı yapılmaktadır. - Bu topraklar ülkemizde Marmara Bölgesinin güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak görülmektedir. 3. Kahv... (Devam)
Toprak Mineral yönünden zengindir Bundan dolayı sık nüfusludur(Tehlikeli olmasına rağmen) Maden yönünden zengindir Gayzer kaynakları görülebilir Bazı volkanik kayaçlar yapı malzemesi olarak kullanılabilir (Devam)
CEVAP: Su kaynaklarına yakın yerleri seçmeleri insanların doÄŸaya olan bir üstünlüÄŸü deÄŸildir.
2.
CEVAP: Tafoniler bir rüzgar aşındırma ÅŸekli olup kurak - yarı kurak alanlarda fazladır. Oysa soru kökünde bulunulan yerin nemli olduÄŸu söyleniyor. Nemli bölgelerde karstik ÅŸekiller ve kanyon vadiler yaygındır.
3. Soruda Dünya Haritası üzerinde Kuzey Amerika'da Kayalık, Güney Amerika'da And DaÄŸları ile Alp - Himalaya DaÄŸları gösterilmiÅŸ. Soruda bu haritada neler gösterilmekte, bu sorulmaktaydı. Sorunun cevabı "DaÄŸlık Alanlar" olmalıydı.
4. AÅŸağıdakilerden hangisi Türkiye’de yağışın dağılışını etkileyen faktörlerden biri deÄŸildir? Bu sorunun cevabı "Ülkemizin kuzeyinde akarsu ağının sık olması" olacaktı. Bir yerde akarsu ağı sık ise bunun sebebi yağışın fazla olmasıdır. Kısaca a... (Devam)