DoÄŸal SistemlerA.11.1 BiyoçeÅŸitlilikKazanım: BiyoçeÅŸitliliÄŸin oluÅŸumunda ve azalmasında etkili faktörleri sorgular.A.11.2 Ekosistemlerdeki Ä°ÅŸleyiÅŸKazanım: Ekosistemi oluÅŸturan unsurları, madde döngüsünü ve enerji akışını ekosistemin devamlılığı açısından analiz eder.A.11.3 Su EkosistemleriKazanım: Su ekosisteminin unsurlarını ve iÅŸleyiÅŸini analiz eder.BeÅŸeri SistemlerB.11.1 Nüfus ve Nüfus PolitikalarıKazanım: Ülkelerin farklı dönemlerine ait nüfus politikalarını ve bunların sonuçlarını karşılaÅŸtırır.B.11.2 Åžehirlerin FonksiyonlarıKazanım: Åžehirleri fonksiyonel özellikleri açısından örneklendirerek bunların küresel ve bölgesel etkilerini yorumlar.B.11.3 Åžehirlerin Tarihsel Süreçte GeliÅŸimiKazanım: Tarihsel süreçte ÅŸehirlerin nüfus ve fonksiyonel özelliklerindeki deÄŸiÅŸimleri küresel etkileri ... (Devam)
DoÄŸal SistemlerA.12.1 Sıradışı DoÄŸa OlaylarıKazanım: DoÄŸa olaylarının ekstrem durumlarını ve etkilerini deÄŸerlendirir.A.12.2 Ä°nsan ve DoÄŸa EtkileÅŸimiKazanım: CoÄŸrafi bir bakış açısıyla doÄŸal ve beÅŸerî süreçler arasındaki etkileÅŸime kanıtlar gösterir.A.12.3 Yarından SonraKazanım: DoÄŸal sistemlerdeki deÄŸiÅŸimlerle ilgili geleceÄŸe yönelik çıkarımlarda bulunur.BeÅŸeri SistemlerB.12.1 Ä°lk Kültür MerkezleriKazanım: Dünya üzerinde ilk kültür merkezlerinin ortaya çıkışını ve yayılışını belirleyen faktörleri zaman, süreklilik ve deÄŸiÅŸim açısından deÄŸerlendirir.B.12.2 Ekonomik Faaliyetlerin Sosyal ve Kültürel EtkileriKazanım: Örnek incelemeler yoluyla bir bölgedeki baskın ekonomik faaliyet türünün sosyal ve kültürel yaÅŸama olan etkilerini tartışır.B.12.3 ÅžehirleÅŸme, Sanayi, Göç Ä°liÅŸki... (Devam)
AÅŸağıdaki soruları cevaplandırınız. 1. Çevrenin bozulması ve çevre sorunlarının ortaya çıkması nasıl baÅŸlamıştır?CEVAP: Sanayi Devrimi ile çevre sorunları büyük oranda artmıştır. Bunun sebebi fosil yakıtların fazla kullanılması, bunların çevreye verdiÄŸi kirliliktir. Ayrıca hızlı nüfus artışı doÄŸal kaynaklara olan talebi arttırmıştır. 2. Gelecekte yaÅŸanacak çevre sorunlarını azaltmak ve ortadan kaldırmak için neler yapılmalıdır?CEVAP: Çevre sorunlarını önlemek için insanlar bilinçlendirilmeli, yenilenebilir kaynaklar tercih edilmeli, doÄŸal kaynakların sürdürülebilir ve planlı kullanılması saÄŸlanmalıdır. 3. Günümüzdeki çevre sorunlarının ortaya çıkmasında hangi faktörlerin etkileri vardır?CEVAP: Hızlı nüfus artışı, sanayileÅŸme, ÅŸehirleÅŸme, çarpık kentleÅŸme, doÄŸal kay... (Devam)
KITA VE OKYANUSLARIN KONUMU VETÄ°CARET YOLLARININ DEĞİŞİMÄ° Ä°lk çaÄŸda insanoÄŸlunun bildiÄŸi Dünya’nın sınırları oldukça dardı. Mısır, Roma, Yunan, Anadolu uygarlıkları arasında kalan Akdeniz Havzası ve DoÄŸu’da yer alan Ä°ran, Orta Asya, Hint, Çin uygarlıklarının bulunduÄŸu bölgeler kabaca o dönemin insanlarının bildiÄŸi Dünyanın sınırlarını oluÅŸturmaktaydı. Günümüzde de Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının oluÅŸturduÄŸu doÄŸu yarımküre topraklarına “Eski Dünya” adı verilmektedir. - Eski Dünya’da ticari faaliyetler oldukça eski dönemlerde baÅŸlamıştır. Bunlardan en eski olanları kervanlar aracılığı ile yapılan kara ticaretidir. DiÄŸeri ise özellikle DoÄŸu Akdeniz ve Ege yöresinde büyük geliÅŸme kaydetmiÅŸ olan deniz ticaretidir. - Ä°lk ÇaÄŸ’da Asya’daki üretim merkezlerinden kara yolu... (Devam)
Nüfus Artışı; doÄŸum miktarının, ölüm miktarından fazla olmasıdır. Nüfusun çok büyük bir hızla kısa sürede göstermiÅŸ olduÄŸu artışlar ise nüfus patlaması olarak adlandırılır. Dünyada nüfus patlamalarını 3 aÅŸamada inceleriz. 1. Paleolitik Dönem Bu dönemin baÅŸlangıcı günümüzden 2 milyon yıl öncesine dayanır. Paleolitik dönemin başında insanın araç yapma becerisi kazanması, beslenme ve korunma kültürünü büyük deÄŸiÅŸime uÄŸratmış, bu sayede nüfus önemli ölçüde artmıştır. Bu evrede dünya nüfusu yaklaşık birkaç milyon kiÅŸi, ortalama ömür 20-25 yıl kadardır. 2. Neolitik Dönem Ä°nsanoÄŸlunun günümüzden yaklaşık 10000 yıl önce yerleÅŸik yaÅŸama geçmesi ve tarımsal faaliyetlerin baÅŸlaması nüfus üzerinde büyük e... (Devam)
Nüfus YoÄŸunluÄŸu: Belirli bir alanda bulunan insanların birim alandaki dağılımına nüfus yoÄŸunluÄŸu denir. Nüfus YoÄŸunluÄŸu = (Toplam Nüfus / Yüzölçüm )
A. DoÄŸal (Fiziki) Faktörler
1. Yeryüzü Åžekilleri
DaÄŸların Uzanışı DaÄŸlarımızın genelde doÄŸu batı uzanışlı olması; v Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleÅŸtirir, v Deniz etkisinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu nedenle kıyılarımız daha fazla nüfuslanmıştır.
Hinterland: Bir merkezin iç kesimlerle etkileÅŸimine hinterland denir. EÄŸer bir yerleÅŸmenin diÄŸer yerleÅŸmelere ulaşımı kolaysa hinterlandı geniÅŸ, zorsa hinterlandı dardır.
Hinterlandı dar olan Sinop, Giresun gelişememesine karşın geniş bir hinterlanda sahip İstanbul, İzmir daha fazla gelişmiştir.
SanayileÅŸme, tarımda makineleÅŸme, karayollarına önem verilmesi gibi sebeplerle ÅŸehre göç artmıştır.
Nüfus artış hızı yaÅŸam standardının yükselmesine baÄŸlı olarak artmıştır.
3. Dönem (1960 – 1980)
5 yıllık 4 kalkınma planı hazırlanarak nüfusun niteliÄŸini arttırma ve nüfus artış hızını dengede tutma amaçlanmıştır.
Yurtdışına iÅŸçi göçleri artmıştır.
4. Dönem (1980 sonrası)
Åžehirde yaÅŸayan nüfusun artması, küçük aile yapısının yaygınlaÅŸması ve eÄŸitim seviyesindeki yükselmeye baÄŸlı olarak nüfus artış hızı yavaÅŸlamıştır.
Nüfusun özellikleri (okur – yazar oranı, doÄŸurganlık oranı, kır – ÅŸehir nüfus oran... (Devam)
Ä°ÅŸlenmiÅŸ ya da yarı iÅŸlenmiÅŸ ham maddelerin fabrikalarda iÅŸlenerek kullanılabilir hale getirilmesi yöntemlerine sanayi denir. 1750’li yıllarda Avrupa’da su buharı gücünden yararlanma ile sanayileÅŸme baÅŸlamış ve buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Günümüzde sanayileÅŸme bir geliÅŸmiÅŸlik ölçütüdür. Öyle ki sanayileÅŸmiÅŸ ülkelerde refah seviyesi daha yüksektir.
Türkiye’de SanayileÅŸmeyi Etkileyen Faktörler Fabrika kuruluÅŸunda dördüncül (bilgi toplama, araÅŸtırma, yayma) ve beÅŸincil (bilgilere dayalı karar verme) sektörler etkilidir. Öncelikle kurulacak sanayi türü belirlenir: Demir – Çelik, Rafineri, Maden iÅŸleyen sanayi kuruluÅŸları ham maddeye yakın kurulurlar. Büyük sermaye gerekir. Küçük ölçekli sanayi kuruluÅŸları için yer seçimi fazla &... (Devam)