Cumhuriyet Öncesi Nüfus

Osmanlı Devleti'nde ilk sayım 1831 yılında II. Mahmut tarafından yapıldı ve sadece erkek nüfus sayıldı. Nüfus 7,5 milyon civarıydı.

1844 yılında nüfus belgesi verilecek nüfusu tespit etmek amacıyla yapılan nüfus sayımında Anadolu'nun nüfusu 10-10,5 milyon olarak sayılmıştır.

1. Dönem (1927 - 1950)

İlk nüfus sayımı 1927'de yapılmıştır. Türkiye'nin o zamanki nüfusu 13,5 milyondu.

Bu dönemde Nüfus artış hızı azdır.

1927-1935 yıllarında nüfus artışının %28,9'luk kısmını başka ülkelerde yaşayan Türklerin siyasal baskılar nedeniyle yurdumuza göç etmesi oluşturur

1935'teki nüfus sayımından sonra 1990'a kadar sayımların sonu "0" ve "5" ile biten yıllarda, 1990'dan sonra ise 10 yılda bir yapılmasına karar verilmiştir.

1939'da nüfusun artmasında Hatay'ın anavatana katılması etkili olmuştur.

1940 - 1945 yılları arasında nüfus artış hızı daha da düşmüştür. Bunun sebebi II. Dünya Savaşıdır.

Ayrıca sağlık hizmetleri gelişmediğinden tifo, kolera gibi ölümlere yol açan hastalıklar nüfus hızını azaltmıştır.

2. Dönem (1950 - 1960)

Sanayileşme, tarımda makineleşme, karayollarına önem verilmesi gibi sebeplerle şehre göç artmıştır.

Nüfus artış hızı yaşam standardının yükselmesine bağlı olarak artmıştır.

Doğumlar artmış, sağlık hizmetleri nispeten gelişmiş, tifo, kolera gibi hastalıklar önlenmiştir.

1955 - 1960 döneminde Türkiye'de nüfus artış hızı en yüksek seviyeye ulaşmıştır.

UYARI: Türkiye'de nüfus artış hızının en az olduğu yıllar: 1940 - 1945 yılları arasıdır. Sebebi: II. Dünya Savaşı.

UYARI: Türkiye'de nüfus artış hızının en yüksek olduğu yıllar 1955 - 1960 yılları arasıdır. Sebebi: Doğumların artması, bebek ölümlerinin azalması, sağlık koşullarının iyileşmesi, ulaşım ve sanayinin gelişmesi...

3. Dönem (1960 - 1980)

Yurtdışına işçi göçleri artmıştır.

1960'lardan sonra 200 bin kadar işçinin yurt dışına çalışmak için gitmesi nüfus artışında bir yavaşlamaya neden olmuştur.

5 yıllık 4 kalkınma planı hazırlanarak nüfusun niteliğini arttırma ve nüfus artış hızını dengede tutma amaçlanmıştır.

1965'ten itibaren doğurganlığı teşvik edici politikaların yerine nüfus planlamasına önem verilmesi ise nüfus artışının yavaşlamasında etkili olmuştur.

Doğum kontrolü ve aile planlamaları yoluyla nüfus artış hızı düşürülmüştür.

4. Dönem (1980 sonrası)

Şehirde yaşayan nüfusun artması, küçük aile yapısının yaygınlaşması ve eğitim seviyesindeki yükselmeye bağlı olarak nüfus artış hızı yavaşlamıştır.

1980'lerde nüfus artış hızında bir yükselme görülür.

Sebebi; Yurtdışına göç edenlerin bir kısmının dönüşü ve toprak reformu ile toprak dağılımı yapılmasıdır.

1985'ten sonra nüfus artış hızı tekrar düşüş eğilimi göstermeye başlar.

Bunda kültürel değişim ve kadının iş dünyasına atılması temel etkendir.

2007 yılında adrese dayalı nüfus sayım sistemine (De Jure) geçilmiştir. Böylelikle nüfus her sene başında kayıtlı veriler üzerinden sayılmaya başlandı.

UYARI: 1960 yılından itibaren aile planlaması önem kazanmış böylece hızlı nüfus artışı dengede tutulmak istenmiş.


Resim: Türkiye'nin Yıllara Göre Doğum ve Ölüm Oranları Grafiği