(04.09.2014 tarihli deÄŸiÅŸikliÄŸe göre düzenlenmiÅŸtir.)
DoÄŸal SistemlerA.10.1 KayaçlarKazanım: Kayaçların özellikleri ile yeryüzü ÅŸekillerinin oluÅŸum süreçlerini iliÅŸkilendirir.A.10.2 Su KaynaklarıKazanım: Su kaynaklarını farklı özelliklerine göre sınıflandırır.A.10.3 Toprak OluÅŸumu ve SınıflandırılmasıKazanım: Toprak çeÅŸitliliÄŸini oluÅŸum süreçlerine göre açıklar.A.10.4 Bitki Tür ve Topluluklarının SınıflandırılmasKazanım: Bitki tür ve topluluklarını genel özelliklerine göre sınıflandırır.A.10.5 Yeryüzünde Bitki Topluluklarının DağılışıKazanım: Farklı bitki topluluklarının dağılışı ile iklim ve yer ÅŸekillerini iliÅŸkilendirir.BeÅŸeri SistemlerB.10.1 Nüfus ve ÖzellikleriKazanım: Nüfus özellikleri ve nüfusun önemi hakkında çıkarımlarda bulunur.B.10.2 Dünya ... (Devam)
21 Aralık, Güneş ışınlarının yengeç dönencesine dik geldiği gündür. Bu gün Türkiye'nin de içinde bulunduğu kuzey yarım kürede en uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
23 Eylül tarihinden başlamak üzere Kuzey Kutbunda 6 ay sürecek gece yaşanmaya başlar. Ekvator'dan kuzey kutbuna doğru gündüz süresi kısalır ve kutuplarda 24 saat geceye ulaşır. 21 Aralık tarihine gelinceye kadar 24 saat gece yaşayan alanlar genişler ve 66º33' ya kadar gelir. 21 Aralık tarihinde bu enlem derecesinde de 24 saat gece yaşanır. Ancak bundan daha alçak enlemlerde güneş yine de kendini göstermektedir.
İşte yukarıda sayılan nedenler ışığında 21 Aralık'ta Türkiye'de 3 gün, 4 gün gece yaşanması mümkün değildir. Yani enlem derecemize göre güneş ışınlarını yine belli bir açıyla alırız. Ancak bu açı yıl boyunca alabileceğimiz açılardan en eğik olanı olacaktır. Tabiki uzun bir gece ve kısa bir gündüz ile birlikte.
KITA VE OKYANUSLARIN KONUMU VETÄ°CARET YOLLARININ DEĞİŞİMÄ° Ä°lk çaÄŸda insanoÄŸlunun bildiÄŸi Dünya’nın sınırları oldukça dardı. Mısır, Roma, Yunan, Anadolu uygarlıkları arasında kalan Akdeniz Havzası ve DoÄŸu’da yer alan Ä°ran, Orta Asya, Hint, Çin uygarlıklarının bulunduÄŸu bölgeler kabaca o dönemin insanlarının bildiÄŸi Dünyanın sınırlarını oluÅŸturmaktaydı. Günümüzde de Asya, Afrika ve Avrupa kıtalarının oluÅŸturduÄŸu doÄŸu yarımküre topraklarına “Eski Dünya” adı verilmektedir. - Eski Dünya’da ticari faaliyetler oldukça eski dönemlerde baÅŸlamıştır. Bunlardan en eski olanları kervanlar aracılığı ile yapılan kara ticaretidir. DiÄŸeri ise özellikle DoÄŸu Akdeniz ve Ege yöresinde büyük geliÅŸme kaydetmiÅŸ olan deniz ticaretidir. - Ä°lk ÇaÄŸ’da Asya’daki üretim merkezlerinden kara yolu... (Devam)
Ä°nsanlık tarihi içinde insanın ilk yaptığı ekonomik faaliyet tarımsal üretimdir. Tarımsal üretim bu nedenle birincil ekonomik faaliyet olarak adlandırılmıştır.
Tarımın ardından ikinci sektör ise sanayidir. GeçmiÅŸte sınırlı bir iÅŸ kolu olan endüstriyel üretim, sanayi devriminden sonra büyük aÅŸama kaydetmiÅŸtir. Sanayi sektörü ikincil faaliyetler olarak adlandırılır.
Sanayi Devrimini izleyen yıllarda insan ihtiyaçlarının geniÅŸ ölçüde karşılanabilmesi için bir hizmet sektörü ortaya çıkmıştır. Hizmet sektörü de üçüncül faaliyetler olarak adlandırılmaktadır.
1. Birincil Faaliyetler (Tarım) - TopraÄŸa dayalı veya basit üretime dayalı faaliyetlerdir. - Tarım, Tarım ürünleri (ekme, dikme, biçme, toplama) Hayvancılık (et, süt, yu... (Devam)
Fransa'nın coğrafi konumu, yeryüzü şekilleri, dağları, platoları, iklim ve bitki örtüsü, su kaynakları, beşeri ve ekonomik özellikleri, tarım, sanayi ve ticaret bilgileri ile ülke kimlik kartı... (Devam)
Ä°nsanoÄŸlu yer yüzünde ortaya çıktığı günden bugüne büyük bir deÄŸiÅŸim yaÅŸamıştır. Bu deÄŸiÅŸim; bedensel, sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda çok büyük bir deÄŸiÅŸim özelliÄŸi gösterir. Ä°nsanoÄŸlunun yaÅŸadığı deÄŸiÅŸim bütün bu alanlarda birbirine paralel geliÅŸmiÅŸtir. GeliÅŸimin temel dinamiÄŸini ekonomik faaliyetler ve geçim tarzları belirlemiÅŸtir. Ä°nsanlık tarihi ekonomik anlamda incelendiÄŸinde bir takım özellikler dikkati çekmektedir.
1. Paleolitik Dönem (Kaba TaÅŸ Devri) - Temel ekonomik faaliyet avcılık ve toplayıcılıktır. - Ä°nsanların ortalama yaÅŸam süresi 20-25 yıl olup beyin hacmi küçük, boyları kısadır. - MaÄŸaralar barınma amaçlı kullanılmıştır. - Göçebe topluluklar halinde yaÅŸamaktadırlar. - Bu dönemde ilk basit araçları yapmayı baÅŸarmışlardır. &... (Devam)
İtalya'nın genel özellikleri, tarihi, coğrafi konumu, komşuları, bölümleri, volkanları, iklimi, su varlığı, beşeri ve ekonomik özellikleri ve dahası... (Devam)
KARA YOLLARININ GELİŞİMÄ° Dünyanın en eski ulaşım sistemlerini oluÅŸturmaktadır. Ä°lk baÅŸarılı karayolu MÖ 400 — 400 yılları arasında orduların ilerlemesi için Romalılar tarafından yapılmıştır. Roma Ä°mparatorluÄŸu'nun yıkılmasıyla yol yapımı gerilemiÅŸtir. Buna karşın 12. yüzyılda kentler içindeki taÅŸ döÅŸeli sokaklar giderek artmıştır. 18. yüzyılda Avrupa'da yolcu ve yük arabalarıyla düzenli insan ve yük taşımacılığı baÅŸlamıştır. Yolların bakımsız ve bozuk olması taşımayı engellemektedir. 18. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın başında yol yapım metotları geliÅŸtirilmiÅŸtir. 19. yüzyılda ağır eÅŸyaların karayolunda taşınmasından çıkan sorunlar su kanalları ve demiryollarının gerekliliÄŸini ortaya koymuÅŸtur. 1888'de Ä°ngiliz John Body Dunlop'un yolları kısa sürede kullanılmaz hale getiren sert lastik tekerlekler yerine ÅŸiÅŸme tek... (Devam)
- Ä°klim ve bitki örtüsü, aşırı sıcak ve soÄŸuk bölgeler seyrek nüfuslu, ılıman bölgeler ise yoÄŸun nüfusludur. - Yer ÅŸekilleri, engebeli ve daÄŸlık alanlarda nüfus seyrektir. - Enlem ve bakı, orta enlemler ile daÄŸların güneÅŸe bakan yamaçları daha nüfusludur. - Su kaynakları, su hayattır. Bu nedenle kurak alanlar seyrek nüfuslanmıştır. Çöller örnek verilebilir. - Toprak koÅŸulları, verimli tarım alanlarının bulunduÄŸu topraklar tarih boyunca yoÄŸun nüfuslanmıştır. Mezopotamya, Nil vadisi, Indus ve Ganj gibi.
B) BeÅŸeri Etmenler - Ulaşım koÅŸulları, ulaşımın kolay olduÄŸu, her türlü mal ve hizmetin alınabildiÄŸi yerler yoÄŸun nüfusludur. - Tarihi etmenler, savaÅŸlar, istilalar ve nüfus deÄŸiÅŸimleri nüfusun dağılışını etkiler. - Ekonomik faktörler, ekonomik gelir seviyesi... (Devam)
1. Türklerin Orta Asya’dan Göçünden Kavimler Göçüne Türklerin Orta Asya'dan Göçü Türk göçlerinin en önemli sebebi, Ana yurt topraklarının verimsizleÅŸmesidir. Büyük ölçüde kuraklık, nüfus yoÄŸunluÄŸu ve otlak darlığı, ekonomik sıkıntılara neden olmuÅŸtu. Hayvanların beslenmesi, çeÅŸitli gıda maddeleri, giyim eÅŸyası gibi ihtiyaçların karşılanması için iklimi elveriÅŸli zengin topraklar gerekiyordu. Bu nedenle önceleri verimli topraklara sahip ve nüfusu az olan komÅŸu ülkelere göçler yapıldı. Zamanla buraların da yeterli olmadığı görüldü ve yeni yerler aranmaya baÅŸlandı. Böylece ekonomik ve ticari yönden daha iyi imkanlara sahip diÄŸer topraklara göçler baÅŸladı. Kavimler Göçü 4. yüzyılın sonlarına doÄŸru gerçekleÅŸen Kavim... (Devam)
1. Türklerin Orta Asya’dan Göçünden Kavimler Göçüne
Türklerin Orta Asya'dan Göçü Türk göçlerinin en önemli sebebi, Ana yurt topraklarının verimsizleÅŸmesidir. Büyük ölçüde kuraklık, nüfus yoÄŸunluÄŸu ve otlak darlığı, ekonomik sıkıntılara neden olmuÅŸtu. Hayvanların beslenmesi, çeÅŸitli gıda maddeleri, giyim eÅŸyası gibi ihtiyaçların karşılanması için iklimi elveriÅŸli zengin topraklar gerekiyordu. Bu nedenle önceleri verimli topraklara sahip ve nüfusu az olan komÅŸu ülkelere göçler yapıldı. Zamanla buraların da yeterli olmadığı görüldü ve yeni yerler aranmaya baÅŸlandı. Böylece ekonomik ve ticari yönden daha iyi imkanlara sahip diÄŸer topraklara göçler baÅŸladı.
Nüfus YoÄŸunluÄŸu: Belirli bir alanda bulunan insanların birim alandaki dağılımına nüfus yoÄŸunluÄŸu denir. Nüfus YoÄŸunluÄŸu = (Toplam Nüfus / Yüzölçüm )
A. DoÄŸal (Fiziki) Faktörler
1. Yeryüzü Åžekilleri
DaÄŸların Uzanışı DaÄŸlarımızın genelde doÄŸu batı uzanışlı olması; v Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleÅŸtirir, v Deniz etkisinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu nedenle kıyılarımız daha fazla nüfuslanmıştır.
Hinterland: Bir merkezin iç kesimlerle etkileÅŸimine hinterland denir. EÄŸer bir yerleÅŸmenin diÄŸer yerleÅŸmelere ulaşımı kolaysa hinterlandı geniÅŸ, zorsa hinterlandı dardır.
Hinterlandı dar olan Sinop, Giresun gelişememesine karşın geniş bir hinterlanda sahip İstanbul, İzmir daha fazla gelişmiştir.
Tarih boyunca insanoÄŸlunun medeniyet alanında almış olduÄŸu yol incelenecek olursa ilk medeniyetlerin genelde iklim koÅŸullarının elveriÅŸli, su kaynaklarının bol, tarım arazilerinin geniÅŸ olduÄŸu sahalarda doÄŸup geliÅŸtiÄŸi dikkat çeker. Bu alanlar; Nil, Fırat-Dicle, Ä°ndus - Ganj, Gökırmak, Sarıırmak havzalarıdır. Kısacası ilk uygarlıklar Mısır, Çin, Hindistan ve Mezopotamyada büyüyüp geliÅŸmiÅŸtir. Türkiye hem Asya hem de Avrupa Kıtası ile temas halinde olduÄŸundan bir Orta DoÄŸu ülkesidir. DaÄŸlık bir ülkedir. Ovalar daha ziyade kıyılarda ve akarsu vadilerinde yer alır. Akarsular bakımından bölgenin en zengin ülkesidir. Ä°stanbul ve Çanakkale BoÄŸazlarıyla da büyük bir öneme sahiptir. Üç tarafını çeviren denizler, Cebeli Tarık BoÄŸazı ile Atlas Okyanusuna; SüveyÅŸ Kanalı vasıtası ile Kızıldeniz ve Hint Okyanusuna baÄŸlıdır. T&uu... (Devam)