1. Türklerin Orta Asya’dan Göçünden Kavimler Göçüne
Türklerin Orta Asya'dan Göçü Türk göçlerinin en önemli sebebi, Ana yurt topraklarının verimsizleÅŸmesidir. Büyük ölçüde kuraklık, nüfus yoÄŸunluÄŸu ve otlak darlığı, ekonomik sıkıntılara neden olmuÅŸtu. Hayvanların beslenmesi, çeÅŸitli gıda maddeleri, giyim eÅŸyası gibi ihtiyaçların karşılanması için iklimi elveriÅŸli zengin topraklar gerekiyordu. Bu nedenle önceleri verimli topraklara sahip ve nüfusu az olan komÅŸu ülkelere göçler yapıldı. Zamanla buraların da yeterli olmadığı görüldü ve yeni yerler aranmaya baÅŸlandı. Böylece ekonomik ve ticari yönden daha iyi imkanlara sahip diÄŸer topraklara göçler baÅŸladı.
1. Ä°klim: Toprak oluÅŸumunu etkileyen temel faktördür. Çünkü sıcaklık, yağış, bitki örtüsü ve ayrışma türü üzerinde etkilidir. 2. Anakayanın Yapısı: Ayrışarak toprağı oluÅŸturan ve toprağın altında yer alan materyale ana kaya denir. Toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri, rengi, besin maddeleri, geçirimlilik özellikleri ana kayaya baÄŸlıdır. 3. Zaman: Anakayanın toprak örtüsü haline gelmesi binlerce yıl alır. 4. Yer Åžekilleri: EÄŸim, yükselti ve bakı durumu toprak oluÅŸumunu etkiler. EÄŸim az olan yerlerde süpürülme (erozyon) azdır ve topraktaki suyun hareketi engellenir. Bitki örtüsü toprağın tutulmasını saÄŸlar. Yükselti arttıkça sıcaklık düÅŸer ve yağış da belli bir seviyeye kadar artar, bu da bitki örtüsünü etkiler. Bakı da toprak özelliklerinde etkilidir. Kuzey Yarı K&u... (Devam)
- Laterit: Ekvatoral kuÅŸakta, nemli sıcak iklimde görülürler. Aşırı yıkanma sebebiyle mineral, organik maddeleri kısa sürede ayrıştıran gür bitki örtüsü sebebiyle humus açısından fakirdir.
- Terra Rossa (Kırmızı Toprak): Akdeniz iklim kuÅŸağında kalker üzerinde oluÅŸan topraklar. Kirecin ayrışması ile ortaya çıkan demirin oksitlenmesi kırmızı renk almasını saÄŸlamıştır.
- Kahverengi Orman Toprakları: Orta kuÅŸak nemli orman arazilerinde görülür. Mineral bakımından fakir olmasına karşın ayrışma yavaÅŸ olduÄŸu için humus açısından zengindir.
- Podzol Topraklar: SoÄŸuk nemli bölgelerde, iÄŸne yapraklı orman arazilerinde görülür. Mineral bakımından fakirdir. Gri renktedir.
Toprak oluÅŸumu kavramı birçok fiziksel, kimyasal ve biyolojik olayların bir arada gerçekleÅŸmesi toprağı oluÅŸturan bütün olayların potansiyellerinin, her toprak oluÅŸumunda iÅŸtirak etmesi veya bir bütün halinde toplanması, farklı ortamlarda toprağı oluÅŸturan potansiyellerin farklı oranda cereyan etmesi ÅŸeklinde ifade edilmektedir.1. TOPRAK OLUÅžUMUNDAKÄ° AYRIÅžMA OLAYLARI1.1. Oksidasyon : Ayrışma esnasında mineral atomların bileÅŸiminde bulunan elektronların eksilmesi veya kaybedilmesiyle meydana gelen kimyasal olaya oksidasyon denir. BaÅŸka bir deyiÅŸle bir elementteki oksijen miktarının artması veya oksijenin diÄŸer elementlerle birleÅŸmesidir. Oksidasyonla bir elementin oksijenle birleÅŸerek yeni bileÅŸikler meydana gelmektedir.Oksitlenme toprak oluÅŸumunda önemli bir yer iÅŸgal eder. Demir, sülfür, silikat ve karbonat ihtiva eden katyonlarda oksitlenme cereyan eder. Bunların çözülmesini ve dol... (Devam)
- Aşırı soÄŸuÄŸa karşı dayanıklı ot topluluklarıdır. Yılın birkaç ayı hayat bulabilmektedirler. - Yaz mevsiminde donmuÅŸ toprağın çözülmesi ile yeÅŸeren bu otlar kış aylarında ortadan kalkar. - AÄŸaç türü bitkiler tundra bölgesinde yetiÅŸmez. - Kanada, Kuzey Sibirya ve buz örtüsünün olmadığı kutup yörelerinde görülmektedir. (Devam)
Türkiye’de Bitki Formasyonları Boyutları iki metreden uzun, belirli bir sıklıkla bir arada bulunan aÄŸaç topluluklarından oluÅŸan bitki örtüsüne orman denir. Ormanlar 400 mm den fazla yağış alan ve en sıcak ay ortalaması 10 derece ve üzerinde olan yerlerde yetiÅŸebilir. Ormanlar ÅŸekillerine göre ikiye ayrılır: 1. GeniÅŸ Yapraklı Ormanlar, 2. Ä°ÄŸne Yapraklı Ormanlar Türkiye’de en çok ormanlık alan Karadeniz Bölgesinde, en az orman alanı ise GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesinde görülür.
A. Türkiye Ormanları
1. Karadeniz Ormanları Yıl boyu bol yağış ve uygun sıcaklıklar sebebiyle ormanlar oldukça sık ve gürdür. Buradaki ormanlar alçaktan yükseÄŸe doÄŸru tabakalı bir yapı gösterirler. a. GeniÅŸ Yapraklı Ormanlar 0 – 1000 metre arasında ... (Devam)
- Türkiye çok çeÅŸitli birincil enerji kaynaklarına sahip bir ülkedir. - Türkiye’de taÅŸkömürü, linyit, asfalsit, ham petrol, doÄŸal gaz, uranyum ve toryum gibi fosil kaynak rezervleri ile, - Hidroelektrik enerji, jeotermal enerji, güneÅŸ enerjisi,dalga enerjisi, biyomas (Biyokütle) enerji gibi tükenmez kaynak potansiyelleri bulunmaktadır. - Türkiye’nin, dünyada halen yoÄŸun olarak kullanılan fosil kaynakların, özellikle petrol ve doÄŸalgazın görünür rezervleri yeterli düzeyde deÄŸildir. - Kömür, jeotermal ve hidrolik enerji rezerv ve potansiyeli ise dünya kaynak varlığının %1’i civarındadır.
Başlıca Enerji Kaynaklarımız
1. TaÅŸ Kömürü - 1. Jeolojik Zaman’da oluÅŸmuÅŸ bir kömür türüdür. - Kalorisi yüksek olduÄŸundan genellikle Demir-Çelik ... (Devam)
Nüfus YoÄŸunluÄŸu: Belirli bir alanda bulunan insanların birim alandaki dağılımına nüfus yoÄŸunluÄŸu denir. Nüfus YoÄŸunluÄŸu = (Toplam Nüfus / Yüzölçüm )
A. DoÄŸal (Fiziki) Faktörler
1. Yeryüzü Åžekilleri
DaÄŸların Uzanışı DaÄŸlarımızın genelde doÄŸu batı uzanışlı olması; v Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleÅŸtirir, v Deniz etkisinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu nedenle kıyılarımız daha fazla nüfuslanmıştır.
Hinterland: Bir merkezin iç kesimlerle etkileÅŸimine hinterland denir. EÄŸer bir yerleÅŸmenin diÄŸer yerleÅŸmelere ulaşımı kolaysa hinterlandı geniÅŸ, zorsa hinterlandı dardır.
Hinterlandı dar olan Sinop, Giresun gelişememesine karşın geniş bir hinterlanda sahip İstanbul, İzmir daha fazla gelişmiştir.
SanayileÅŸme, tarımda makineleÅŸme, karayollarına önem verilmesi gibi sebeplerle ÅŸehre göç artmıştır.
Nüfus artış hızı yaÅŸam standardının yükselmesine baÄŸlı olarak artmıştır.
3. Dönem (1960 – 1980)
5 yıllık 4 kalkınma planı hazırlanarak nüfusun niteliÄŸini arttırma ve nüfus artış hızını dengede tutma amaçlanmıştır.
Yurtdışına iÅŸçi göçleri artmıştır.
4. Dönem (1980 sonrası)
Åžehirde yaÅŸayan nüfusun artması, küçük aile yapısının yaygınlaÅŸması ve eÄŸitim seviyesindeki yükselmeye baÄŸlı olarak nüfus artış hızı yavaÅŸlamıştır.
Nüfusun özellikleri (okur – yazar oranı, doÄŸurganlık oranı, kır – ÅŸehir nüfus oran... (Devam)
Ä°ÅŸlenmiÅŸ ya da yarı iÅŸlenmiÅŸ ham maddelerin fabrikalarda iÅŸlenerek kullanılabilir hale getirilmesi yöntemlerine sanayi denir. 1750’li yıllarda Avrupa’da su buharı gücünden yararlanma ile sanayileÅŸme baÅŸlamış ve buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Günümüzde sanayileÅŸme bir geliÅŸmiÅŸlik ölçütüdür. Öyle ki sanayileÅŸmiÅŸ ülkelerde refah seviyesi daha yüksektir.
Türkiye’de SanayileÅŸmeyi Etkileyen Faktörler Fabrika kuruluÅŸunda dördüncül (bilgi toplama, araÅŸtırma, yayma) ve beÅŸincil (bilgilere dayalı karar verme) sektörler etkilidir. Öncelikle kurulacak sanayi türü belirlenir: Demir – Çelik, Rafineri, Maden iÅŸleyen sanayi kuruluÅŸları ham maddeye yakın kurulurlar. Büyük sermaye gerekir. Küçük ölçekli sanayi kuruluÅŸları için yer seçimi fazla &... (Devam)
1. Köy Altı YerleÅŸmeleri Bazı kiÅŸilerin çeÅŸitli nedenlerle köylerinden ayrılarak kurdukları bir ya da birkaç meskenden oluÅŸan yerleÅŸmelerdir. Özellikleri: - Ä°dari yönden bir köye baÄŸlıdır.- Geçici yerleÅŸmelerdir.- Sonradan süreklilik kazanıp köy statüsü kazanabilirler.- Genellikle ilkbahar ve yaz mevsimlerinde kullanılırlar.- EÄŸitim, saÄŸlık, cami gibi hizmetleri baÄŸlı olduÄŸu köyden alırlar.- ÇoÄŸunlukla derme – çatma basit barınaklardan oluÅŸur.- Bölgelere ve yapısına göre çeÅŸitli isimler alırlar: Bunlar büyükten küçüÄŸe doÄŸru: Mahalle, yayla, çiftlik, mezra, kom, canik, oba, divan, dam ve baÄŸ evidir. Köy Altı YerleÅŸmelerin Ortaya Çıkma Sebepleri: - Tarım arazilerinin yetersiz ya da birbirinden uzak olması.- Hayvanlar için otlak ve barınak temini.- Devlete ait arazilerin özellikl... (Devam)
Dünya'da bitki çeşitliliğinin en fazla olduğu yerler ekvator çevresidir. Buradaki ülkelerden sonra Türkiye, en çok bitki türü barındıran ülkedir.
Avrupa Kıtası, Türkiye'nin yaklaşık 15 katı büyüklüğüne sahip olmasına rağmen, tüm Avrupa Kıtası'nda yaklaşık 12.000 bitki türü yer alırken Türkiye'de 12.000'den fazla bitki türü bulunmaktadır. (Devam)
Ülkemiz 36° - 42° kuzey enlemleri ile 26° - 45° güney boylamları arasında yer alır. Bu durumun çeÅŸitli sonuçları vardır.
Türkiye’nin Matematik Konumu ve Sonuçları
1. Enlemiyle Ä°lgili Sonuçlar Türkiye 36° - 42° kuzey enlemleri arasında kalır. Kuzey yarım kürede bulunması sebebiyle: - Işınların düÅŸme açısı kuzeye doÄŸru gidildikçe küçülür. - Güneyden kuzeye sıcaklık azalır. - Kuzeye doÄŸru kış, güneye doÄŸru yaz mevsimi süresi uzar. - DaÄŸların güney yamaçları kuzeyinden daha sıcaktır. - Kuzeye gittikçe gündüz süreleri daha fazla deÄŸiÅŸir. Ülkemiz enlem itibariyle orta kuÅŸak ülkesidir. Orta kuÅŸakta yer almasının baÅŸlıca sonuçları: - Dört mevsimi yaÅŸayan bir ülkedir. - Ä°klim ve bitki örtüsü ç... (Devam)
- Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım ada ülkesidir. - Denizlerimiz ulaşım, balıkçılık ve turizm için kullanılmaktadır. - Ayrıca Karadeniz'i Akdeniz'e baÄŸlayan stratejik öneme sahip boÄŸazlarımız bulunmaktadır. - Türkiye’de deniz ticareti 1926’ya kadar yabancıların elindeydi. - 1926’da Kabotaj Kanunu ile denizlerimizde yolcu ve yük taşıma hakkı bize geçmiÅŸ ve deniz ticaretimiz geliÅŸme göstermiÅŸtir.
a. Karadeniz - Karadeniz Avrupa ile Anadolu arasında yer alan bir iç denizdir. - Dünya denizlerine Ä°stanbul ve Çanakkale BoÄŸazları ile baÄŸlanır. - Tuzluluk oranı binde 18, Türkiye’de kıyısındaki uzunluÄŸu 1600 km dir. - Günümüzden 8000 yıl önce tatlı su gölü olan Karadeniz, buzul çağı sonrasında deniz seviyesinin yükselmesi ile denizlere açılmıştır. ... (Devam)
ÇeÅŸitli nedenlerle oluÅŸmuÅŸ çanakların sular altında kalmasıyla ortaya çıkan, karaların üzerindeki su birikintilerine göl denir.
Göllerimizin BaÅŸlıca Özellikleri 1. Genel olarak deniz seviyesinden yüksektedir. Yükseltileri batıdan doÄŸuya doÄŸru artar. 2. Açık havza göllerimizin suları tatlı iken, kapalı havza göllerimizin suları acıdır. 3. Göllerimizden elektrik üretimi, sulama, turizm, balıkçılık gibi faaliyetlerde yararlanılır. 4. En geniÅŸ gölümüz Van Gölü (4000 km2)’dir. Onu BeyÅŸehir ve EÄŸirdir Gölleri takip eder. 5. En derin gölümüz Van Gölü (450 metre), en sığ gölümüz Tuz Gölüdür (1-2 metre).
1. Zonal Topraklar Anakayanın, bulunduÄŸu bölgedeki iklim koÅŸullarının etkisiyle olduÄŸu yerde çözünmesiyle oluÅŸan topraklardır. 1. Kahverengi Orman Toprakları - Orman örtüsü altında oluÅŸan bu topraklar organik madde bakımından zengin olduklarından renkleri koyudur. - Yıkanmanın fazla olduÄŸu yerlerde asitli ve kireçsiz orman toprakları oluÅŸmaktadır. - Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu DaÄŸlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır. - Ä°yi yıkanmış bu topraklar çay ve kivi yetiÅŸtirmek için oldukça elveriÅŸlidir. 2. Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra - Rossa) - Organik madde bakımından fazla zengin olmayan bu topraklarda genellikle turunçgil, baÄŸcılık ve zeytin tarımı yapılmaktadır. - Bu topraklar ülkemizde Marmara Bölgesinin güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak görülmektedir. 3. Kahv... (Devam)
Yer altı sularının kendiliÄŸinden yer yüzüne ulaÅŸmasına pınar veya kaynak denir. Türkiye’de gayzer hariç tüm yer altı kaynaklarına rastlanır. 1. Yamaç (Vadi) Kaynakları Geçirimli tabaka boyunca yer altına sızan suyun uygun yerlerde yüzeye çıkması ile oluÅŸan kaynaklardır. Türkiye daÄŸlık, engebeli ve yüksek bir ülke olduÄŸu için fazla rastlanır. Suları genelde temiz, içmeye uygun ve soÄŸuktur. Akım miktarı iklime baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸir. 2. Karstik Kaynaklar Karstik arazilerde yer altına sızan suların uygun bir noktada yüzeye çıkmasıyla oluÅŸan kaynaklardır. Ülkemizde Akdeniz Bölgesinin genelinde, özellikle Teke – TaÅŸeli Platolarında görülmektedir. Suları kireçli ve içmeye fazla elveriÅŸli deÄŸildir. ... (Devam)
Tarih boyunca insanoÄŸlunun medeniyet alanında almış olduÄŸu yol incelenecek olursa ilk medeniyetlerin genelde iklim koÅŸullarının elveriÅŸli, su kaynaklarının bol, tarım arazilerinin geniÅŸ olduÄŸu sahalarda doÄŸup geliÅŸtiÄŸi dikkat çeker. Bu alanlar; Nil, Fırat-Dicle, Ä°ndus - Ganj, Gökırmak, Sarıırmak havzalarıdır. Kısacası ilk uygarlıklar Mısır, Çin, Hindistan ve Mezopotamyada büyüyüp geliÅŸmiÅŸtir. Türkiye hem Asya hem de Avrupa Kıtası ile temas halinde olduÄŸundan bir Orta DoÄŸu ülkesidir. DaÄŸlık bir ülkedir. Ovalar daha ziyade kıyılarda ve akarsu vadilerinde yer alır. Akarsular bakımından bölgenin en zengin ülkesidir. Ä°stanbul ve Çanakkale BoÄŸazlarıyla da büyük bir öneme sahiptir. Üç tarafını çeviren denizler, Cebeli Tarık BoÄŸazı ile Atlas Okyanusuna; SüveyÅŸ Kanalı vasıtası ile Kızıldeniz ve Hint Okyanusuna baÄŸlıdır. T&uu... (Devam)