- Bu geniş alan birçok canlıya yaşam alanıdır. Aynı zamanda karada yaşayanlar için de önemlidir.- Dünya'nın en büyük biyomunu oluşturur.- Dünya'nın %70'i sularla kaplıdır.- Tatlı su ve tuzlu su biyomu olmak üzere ikiye ayrılır.- Su biyomlarında sıcaklıklar fazla değişkenlik göstermez. Ayrıca suyun varlığı ya da yokluğu da biyomları sınırlamaz.- Yukarıda sayılanların bir sonucu olarak karasal biyomlara göre daha düzenlidir. Su Biyomlarını Etkileyen Faktörler - Oksijen ve Karbondioksit- Sıcaklık- Işık (Fotosentez için gerekli)- Eriyik haldeki mineraller- Besin maddesi (planktonlar) Işığın ulaşabildiği kısım ilk 200 metrelik kısımdır. Buraya fotik alan, ışığın ulaşamadığı 200 metreden derin kısma ise afotik alan denir. Su biyomunda canlılar daha çok Güneş ışığının ulaştığı yüzeyden 200 metre derinliğe kadar yaşarlar. İki grup... (Devam)
Ekosistem: Canlı ve cansızların oluşturduğu birlikteliğe ekosistem denir.
Biyoçeşitlilik: Bir bölgedeki genlerin, ekosistemlerin ve ekolojik olayların oluşturduğu bütüne biyolojik çeşitlilik denir. Biyoçeşitlilik birinci derecede doğal koşullara bağlıdır.
Biyom: Benzer bitki ve hayvan topluluklarını barındıran yaşam ortamlarına biyom denir.
Habitat: Belirli bir canlı türünün yaşam alanı.
Biyoçeşitliliği Etkileyen Başlıca Faktörler
Biyoçeşitliliğin Yeryüzündeki Dağılışı
1. Yağmur Ormanları Biyomu Bulunduğu Yer: 0 – 10 derece kuzey ve güney paralelleri. İklim: Yıl boyunca nemli ve sıcak Bitkiler: Yüksek ağaçlardan ot ve çalılıklara. Yıl boyuna yeşil kalabilen yayvan yapraklılar Hayvanlar: Yılan, kertenkele, kurbağa, şempanze, j... (Devam)
1. Besin Zinciri - Bitkiler; hava (karbon ve azot), su ve topraktaki (kayaçların ufalanmasıyla oluşan mineraller) gerekli maddeleri birleştirerek besin maddesine dönüştürürler.- Besin maddeleri bitkilerden otçullara, otçullardan etçillere geçer.- Tüm canlılar öldükten sonra toprağa karışır. Buradaki ayrıştırıcılar canlı kalıntılarını ayrıştırarak tekrar doğaya katarlar.- Besin maddelerinin üreticiden tüketiciye doğru aktarılmasını sağlayan canlılar sırasına besin zinciri denir.
NOT: Her canlı, kendisini yiyen diğer canlıya enerjisinin 10% unu aktarır. (Devam)
2. Madde Döngüleri Cansız ortamdaki maddelerin (karbon, azot, oksijen, fosfor) bitkiler tarafından besin maddesine dönüştürüldükten sonra canlılar arasında dolaşması ve canlılar öldükten sonra ayrıştırıcılar tarafından tekrar cansız ortama dönmesi olayıdır. a. Karbon Döngüsü Bulunduğu Yerler: Karbon; atmosferde, fosil yakıtlarda, sularda (karbon ve bikarbon), karbonatlı kayaç ve canlılarda bulunur. Yararları: Canlı dokularını meydana getiren bileşikleri oluşturur. Günlük ve mevsimlik sıcaklıkların aşırı yükselmesi ve düşmesine engel olur. Karbon Döngüsü Olmasaydı: Bitkiler besin üretemeyecek ve 35 yıl kadar sonra yaşam son bulacaktı. - Bitkiler, fotosentez olayı sırasında inorganik yapıdaki karbonu organik yapıya dönüştürür.- Diğer canlılar bitkiyi yiyerek karbonu bünyelerine alırlar.- Canlıların &o... (Devam)
Bulunduğu Yerler: Oksijen atmosferde (21%) ve suda çözünmüş halde bulunur. Oksijenin bir kısmı atomik yapıdadır. Yararları: Ozon halinde bulunan oksijen dünyamızı zararlı ışınlardan korur. Bitkilerin besin üretmesine yardımcı olur. - Solunum için alınan oksijen besinin enerjiye dönüştürülmesinde kullanılır. Petrol, kömür gibi yanıcı maddelerin yanmasıyla da oksijen tükenir.- Yeşil bitkiler ise fotosentez aracılığı ile, ayrıca su buharının ışık yardımıyla oksijen ve hidrojene ayrılması (fotoliz) atmosfere oksijen katılır.
Azot atmosferde (78%) bulunur ve bazı canlılar hariç direkt kullanılamaz. Yararları: Protein ve DNA nın bileşenlerindendir, topraktaki verimi etkiler. Azot; yıldırım, şimşek, volkanik patlamalar gibi açığa çıkan yüksek enerjilerle nitrat tuzuna dönüşünce bitki tarafından kullanılabilir ve üretilen besin onu yiyen canlılara geçer.Ayrıca bazı toprakta bazı bakteriler azotu nitrata dönüştürerek bitkinin kullanabilmesini sağlar. Canlılar öldükten sonra saprofit adı verilen ayrıştırıcılar tarafından amonyak a dönüştürülür. Amonyak da nitrit bakterileri tarafından nitrite, nitrit ise nitrat bakterileri tarafından nitrata dönüştürülür.Nitrata dönüşen azotun bir kısmı bitkiler tarafından kullanılır, bir kısmı ise azot parçalayan bakterilerce atmosfere kazandırılır. (Devam)
Canlıların kabuk, kemik ve dişlerinde bulunur. Fosforun ana kaynağı yer kabuğudur. Kayaçların yapısında bulunan fosfat erozyon ile toprağa karışır. Ayrıca denizlere taşınan fosfat levha hareketleri sonucu yükselme ile ortaya çıkabilir. Bitkiler fosfatı diğer maddelerle kullanarak besin maddesine dönüştürür, onu yiyen canlılara geçer ve en son canlı öldüğünde tekrar toğrağa karışır. (Devam)
Bulunduğu Yerler: Kükürtdioksit olarak atmosferde,Aminoasit, sülfür, sülfat olarak topraklarda,Eriyik halde okyanus ve denizlerde bulunur.Canlıların protein yapılarında bulunur. Yararları: Canlıların yaşamı için gereklidir.İlaç yapımında kullanılır.Barut, fişek, kibrit yapımında kullanılır. Nasıl Yenilenir? Volkanik patlamalar sonucu kükürtdioksit atmosfere salınır.Atmosferde sülfürik asit formunda yağış olarak toprağa karışır.Toprakta Aminoasit’e, Sülfüre ve bitkilerin kullanabileceği form olan sülfata dönüşür.Bitkiler sülfatı kullanarak besin üretir.Onu yiyen canlılara geçer.Canlılar öldükten sonra toprağa karışır.Ayrıştırıcılar tarafından tekrar doğaya kazandırılır.AYRICA kükürt mineral olarak da yer kabuğunda bulunur. (Devam)