1. Çağlayan (Şelale)
 
Akarsu yatağı üzerinde bulunan basamaklara çağlayan denir.
 
2. Dev Kazanı
 
Çağlayanların döküldüğü yerde oluşturdukları çukurluklara dev kazanı denir.
 
 
3. Vadiler
 
Akarsuyun içinde aktığı ve deniz veya taban seviyesine doğru sürekli alçalan oluğa vadi denir.
 
Vadiler; Akarsu vadisinde yer alan kayaçların yapısına, yer şekillerinin özelliklerine ve akarsuyun aşındırma gücüne göre farklı şekiller alırlar.
 
a. Çentik Vadi
 
Akarsuların kaynak kısmına yakın yerlerde görülen V harfi şeklinde dar ve derin vadilerdir.
 
Yükselmiş alanlarda ilk olarak çentik vadiler görülür. Bu nedenle toptan yükselmiş olan Türkiye’de fazla rastlanır.
 
b. Boğaz Vadi
 
Genellikle dağlık alanları ikiye b&... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 1 yorum

1. Akarsular
 
            Yeryüzünde hareket eden su kütlelerine akarsu denir. Akarsular boyutlarına göre büyükten küçüğe doğru dere, çay ve ırmak adlarını alırlar.
 
            Akarsuların sularını topladığı alana havza, havza sınırına ise su bölümü çizgisi denilmektedir. Eğer bir akarsu sularını denize ulaştırıyorsa açık havza, ulaştıramıyorsa kapalı havza olarak nitelendirilir. Kapalı havzalarda sular genellikle bir gölde son bulurlar.
 
            Bir akarsuyun ortaya çıktığı, beslendiği bölümüne kaynak; denize, göle veya başka bir akarsuya döküldüğü kısma ağız; akışın gerçekleştiği çukurluğa ise yatak adı... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 Yorum yok

Tortul tabakaların sertlik derecesi birbirinden farklı olabilir. Tabakalar yan basınçlara uğradığında; Esnek yapılı tabakalar kıvrılır, sert yapılı tabakalar kırılır.
 
Kıvrılma ile Dağ Oluşumu
 
Akarsular, rüzgarlar, buzullar gibi dış kuvvetler tarafından yeryüzünden aşındırılan materyaller taşınarak deniz çanaklarında birikir. Zamanla çok kalın tabakaların oluştuğu tortulanma alanlarına jeosenklinal denir.
 
Jeosenklinaller, yer kabuğundaki levhaların birbirine yaklaşmasıyla kıvrılır ve yükselerek deniz yüzeyinin üzerine çıkar. Böylece kıvrım dağları oluşur. Meydana gelen kıvrımların çukur kısımlarına senklinal, yüksek kısımlarına da antiklinal denir.
 


Esneyebilen tabakalarda yan basınçların etkisiyle kıvrılma meydana gelir. Kıvrılan tabakaların üst kısmı antiklinal, alt kısmı senklinal olarak adla... (Devam)

İç Kuvvetler 04 Haziran 2012 Yorum yok

- Deprem titreşimlerini kaydeden cihazlara sismograf denir.
- Depremin etkisi (kuvveti) iki ölçekle ölçülür.
- Depremin Büyüklüğü; ortaya çıkan enerji miktarı olup Richter ölçeği ile ölçülür, magnitüd ile ifade edilir.
- Depremin Şiddeti; Depremin yeryüzünde yarattığı etkiye bakılarak Mercalli ölçeğine göre 1 – 12 arasında değer verilerek bulunur.
 

  (Devam)

İç Kuvvetler 05 Haziran 2012 Yorum yok

Yerkabuğundaki kısa süreli salınım hareketine deprem denir.

 
- Depremin yer altında ortaya çıktığı yere hiposantr (iç merkez) denir.
- Depremin yer yüzünde en yakın olduğu yere episantr (dış merkez) denir.
- Deprem bilimine sismoloji denir. (Devam)

İç Kuvvetler 04 Haziran 2012 Yorum yok

Bazı durumlarda magma yeryüzüne doğru yükselir ancak yüzeye ulaşamaz. Bu durumda yer altında soğuyarak katılaşır. Mağmanın yerkabuğunun içine sokularak yavaş yavaş soğumasına derinlik volkanizması denir. Yerkabuğunun tabakaları arasına kadar sokulan mağma, yüzeye çıkmadan çeşitli derinliklerde katılaşarak batolit, dayk, lakolit, sill gibi şekiller oluşturur.
 
 
 
 
 
- Batolit: Magmanın yeryüzüne doğru sokulması ve yer altında soğuması ile oluşur.
- Sill: Tabakalar arasına yatay olarak sokulup katılaşmış püskürük kayaçlardır. Bu şekiller, dış kuvvetlerin üstteki tabakaları aşındırması sonucu ortaya çıkar.
- Lakolit: Yeryüzüne yaklaşan magmanın tortul tabakaları dışa doğru bükmesiyle oluşur.
- Dayk (Duvar): Kayalarda bulunan çatlaklara dik bir şekilde sokulan, üzerindeki ör... (Devam)

İç Kuvvetler 04 Haziran 2012 10 yorum

Kayaçlar
 


 

 

Oluşumu

Türler

Özellik


Püskürük

İç Püskürük

Yerin iç kısmında yavaş yavaş soğuyan ve katılaşan magma.

Granit, diyorit, siyenit, gabro.

Açık renkli,
İri kristalli.
Sert


Dış Püskürük

Yeryüzüne ulaşan ve hızla soğuyan ve katılaşan magma.

Andezit, bazalt, volkan camı (obsidyen), tüf, riyolit

Koyu renkli,
İnce kristalli, Camsı yapıda.
Yumuşak


Tortul

Fiziksel

Dış kuvvetlerce taşınan, biriken ve sıkışan taşlar.

Kumtaşı (gre), kiltaşı, çakıltaşı (konglomera).

Yumuşak,
Gözenekli,
Tabakalı,
Fosil içerir.


Kimyasal

Sular tarafından eritilen ya da buharlaşma ile su kaybeden mineraller.

Kireçtaşı (kalker), Alçıtaşı (Jips), Kaya tuzu, dolomit


Organik

Bitki ve hayvan kalıntılarının fosilleşmesi.

Bit... (Devam)

Kayaçlar 03 Kasım 2012 31 yorum

Yer kabuğunun, altında bulunan mantonun etkisiyle hareket etmesine tektonik hareketler denir. Çekirdeğin etkisiyle ısınan mantoda konveksiyonel akıntılar oluşur. Manto içindeki bu hareketler yeryüzünde değişikliklere sebep olur.
(Konveksiyonel akımlar suyun ısınması gibidir)
Yer kabuğunun hareketi ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Bunlardan biri Kıtaların Kayması Teorisidir.
Kıtaların Kayması teorisine göre kıtalar tek parça halindeyken 2. Ve 3. Zamanda parçalanarak birbirinden uzaklamış ve yeni okyanuslar oluşturmuştur.
Aşamaları: Pangea (tek parça)
Laurasia ve Gondwana arasında Tetis Denizi oluşur
Hindistan ve Arap Yarımadası Tetis Denizini kapatır ve deniz tabanındaki tortullar yükselerek Alp Himalaya kıvrım dağlarını oluşturur. (Devam)

Dünyamızı Oluşturan Kuvvetler 01 Ocak 2015 Yorum yok

Kıtaların Kayması Teorisi daha sonradan geliştirilerek Levha Tektoniği Teorisi ortaya çıkmıştır. Bu teoriye göre yer kabuğu üzerinde karasal ve denizel bölümler bulunan levhalardan meydana gelmiştir. Levhaların yönleri ve hızları farklıdır, bu nedenle birbirinden uzaklaşır ya da yakınlaşırlar. Deprem, Volkanizma ve sıcak su kaynaklarının levha sınırlarında olması levhaların bu hareketinin eseridir.
 

Kıta – Kıta Çarpışması: İki kıta birbirine doğru hareket ederse sonunda birbiriyle çarpışarak kenetlenirler. Bu olay sonucunda kıvrım dağları oluşur. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar bu şekilde oluşmuştur.
 
Kıta – Okyanus Çarpışması: Okyanusal kabul ile kıtasal kabuk çarpışırsa daha ağır olan okyanusal kabuk mantonun içine doğru dalar. Dalma batma alanlarında derin okyanus çukurlukları ile volkanik dağlar görülü... (Devam)

Dünyamızı Oluşturan Kuvvetler 01 Ocak 2015 2 yorum

Bir yatak içerisinde belli bir eğim doğrultusunda hareket eden suya akarsu denir.
 
Türkiye'de Akarsu Aşındırma Şekilleri
 
1. Çentik Vadi
- Akarsuların kaynak kısımlarında sert arazilerde oluşan V şeklindeki genç vadilere denir.
- Ülkemizde en yaygın vadi tipi olup dağlık alanlarda, özellikle Doğu Karadeniz’de görülür.

 
2. Boğaz Vadi
- Eğimin fazla ve arazinin sert olduğu yerlerde oluşan dik yamaçlı derin vadilerdir.
- Kızılırmak, Yeşilırmak, Fırat, Sakarya yüksek dağ sıralarını enine yarıp geçer.
- Boğaz vadiler aynı zamanda doğal geçittir, bu sebeple ulaşım açısından önemlidir (Örneğin Gülek Geçidi).

 
3. Kanyon Vadi
- Akarsuların sert kalkerli arazilerde kademeli olarak derinleşmesi ve enlemesine aşındırmalara bağlı oluşan basamaklı vadilere denir.
- Türkiye’de pek... (Devam)

Dış Kuvvetler 25 Aralık 2014 19 yorum

Yer kabuğu bir şeftaliye benzetilebilir.
 
 
Farklı yoğunluklara sahip bu katmanlar deprem dalgalarından yola çıkılarak keşfedilmiştir.
 
1. Yer Kabuğu
 
Taşküre anlamında da kullandığımız litosfer, yerkürenin bütün katı kısmını ifade etmez. Kabuk ve mantonun üst kısmından oluşur. Yerkürenin en ince, en hafif ve en dış katmanıdır.
 
Yerkabuğu, bileşimleri ve yoğunlukları birbirinden farklı iki tabakadan oluşur.
 

 
Sial (Granitik Yer Kabuğu):
 
- Bileşiminde Silisyum ve Alüminyum elementleri yoğundur. Yoğunluğu azdır (2,7 g/cm3)
- Katı halde bulunur. Kalınlığı okyanus tabanlarında az iken, kıta tabanlarında fazladır.
 
Sima (Bazaltik Yer Kabuğu):
 
- Bileşiminde Silisyum ve Magnezyum elementleri yoğundur. Yoğunluğu fazladır (3 g/cm3)
- Sial’in tersine okyanus tabanlarında kalınlaşır, kıta tabanlarında inc... (Devam)

Dünyamızı Oluşturan Kuvvetler 01 Ocak 2015 2 yorum

Magmanın kırıklar boyunca yüzeye ulaşması durumudur. Volkanik faaliyetler sırasında katı, sıvı ve gaz çeşitli materyaller yeryüzüne ulaşır. Bunlar: Lav, volkan külleri,
 

 
- Lav: Akışkan halde yeryüzüne ulaşan magma.
- Volkan Tüfü: Volkan külü, volkan çakılı, volkan kumu gibi küçük boyutlu katı materyallerin birikip sıkışmasıyla oluşur.
- Volkan Bombası: Magmadan çıkan büyük boyutlu katı materyaller.
- Yastık Lavları: Volkanizma okyanus tabanında meydana gelirse lavlar aniden soğuyarak üst üste birikir ve yastık lavlarını oluşturur.
- Volkandan Çıkan Gazlar: Genellikle su buharı ve kükürtdioksit. (Devam)

İç Kuvvetler 04 Haziran 2012 6 yorum