- Laterit: Ekvatoral kuÅŸakta, nemli sıcak iklimde görülürler. Aşırı yıkanma sebebiyle mineral, organik maddeleri kısa sürede ayrıştıran gür bitki örtüsü sebebiyle humus açısından fakirdir.
- Terra Rossa (Kırmızı Toprak): Akdeniz iklim kuÅŸağında kalker üzerinde oluÅŸan topraklar. Kirecin ayrışması ile ortaya çıkan demirin oksitlenmesi kırmızı renk almasını saÄŸlamıştır.
- Kahverengi Orman Toprakları: Orta kuÅŸak nemli orman arazilerinde görülür. Mineral bakımından fakir olmasına karşın ayrışma yavaÅŸ olduÄŸu için humus açısından zengindir.
- Podzol Topraklar: SoÄŸuk nemli bölgelerde, iÄŸne yapraklı orman arazilerinde görülür. Mineral bakımından fakirdir. Gri renktedir.
Toprak oluÅŸumu kavramı birçok fiziksel, kimyasal ve biyolojik olayların bir arada gerçekleÅŸmesi toprağı oluÅŸturan bütün olayların potansiyellerinin, her toprak oluÅŸumunda iÅŸtirak etmesi veya bir bütün halinde toplanması, farklı ortamlarda toprağı oluÅŸturan potansiyellerin farklı oranda cereyan etmesi ÅŸeklinde ifade edilmektedir.1. TOPRAK OLUÅžUMUNDAKÄ° AYRIÅžMA OLAYLARI1.1. Oksidasyon : Ayrışma esnasında mineral atomların bileÅŸiminde bulunan elektronların eksilmesi veya kaybedilmesiyle meydana gelen kimyasal olaya oksidasyon denir. BaÅŸka bir deyiÅŸle bir elementteki oksijen miktarının artması veya oksijenin diÄŸer elementlerle birleÅŸmesidir. Oksidasyonla bir elementin oksijenle birleÅŸerek yeni bileÅŸikler meydana gelmektedir.Oksitlenme toprak oluÅŸumunda önemli bir yer iÅŸgal eder. Demir, sülfür, silikat ve karbonat ihtiva eden katyonlarda oksitlenme cereyan eder. Bunların çözülmesini ve dol... (Devam)
Kayaçların sular tarafından (yaÄŸmur ve yer altı) çözülmesiyle oluÅŸan aşınım ve biriktirme ÅŸekillerine karstik ÅŸekiller denir. Türkiye’de Toroslar, Göller Yöresi, Tuz Gölü çevresi ve DoÄŸu Anadolu Bölgesinin bazı bölümlerinde karstik ÅŸekillere rastlanır.
1. Polye (Gölova) GeniÅŸ kalker tabakaları üzerinde oluÅŸan erime çukurluklarıdır. Ülkemizde Güneybatı Anadolu'da bolca rastlanır. Elmalı, Kestel, Korkuteli, Acıpayam, Tefenni ovaları birer polyedir.
2. Obruk Karstik erimeler sonucunda oluÅŸan yanları dik, ağız kısımları geniÅŸ derin doÄŸal kuyulardır. Obruk Platosu (Konya)’nda örneklerine bolca rastlanır. Ayrıca Mersin'deki Cennet - Cehennem Obrukları turistik açıdan da büyük öneme sahiptir.
3. MaÄŸara Yer altı sularının karstik tabakalar içinde açtığı oy... (Devam)
Nüfus YoÄŸunluÄŸu: Belirli bir alanda bulunan insanların birim alandaki dağılımına nüfus yoÄŸunluÄŸu denir. Nüfus YoÄŸunluÄŸu = (Toplam Nüfus / Yüzölçüm )
A. DoÄŸal (Fiziki) Faktörler
1. Yeryüzü Åžekilleri
DaÄŸların Uzanışı DaÄŸlarımızın genelde doÄŸu batı uzanışlı olması; v Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleÅŸtirir, v Deniz etkisinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu nedenle kıyılarımız daha fazla nüfuslanmıştır.
Hinterland: Bir merkezin iç kesimlerle etkileÅŸimine hinterland denir. EÄŸer bir yerleÅŸmenin diÄŸer yerleÅŸmelere ulaşımı kolaysa hinterlandı geniÅŸ, zorsa hinterlandı dardır.
Hinterlandı dar olan Sinop, Giresun gelişememesine karşın geniş bir hinterlanda sahip İstanbul, İzmir daha fazla gelişmiştir.
YoÄŸun Nüfuslu Yerler: - Nüfusun büyük bir kısmı batı bölgelerde yaÅŸar.- Karadeniz Bölgesinde dar kıyı ÅŸeridi yoÄŸun nüfusludur.- Ülkemizde nüfus en çok Marmara Bölgesinde görülür. Özellikle kıyı bölgelerde ve Güney Marmara’nın verimli ovalarında nüfus fazladır.- Ege Bölgesinin verimli delta ovaları yoÄŸun nüfusludur.- Akdeniz Bölgesinde Çukurova, Silifke Delta Ovaları ile kıyılarda nüfus yoÄŸundur.- DoÄŸu Anadolu’da Malatya ve Elazığ Ovaları yoÄŸun nüfusludur.- GüneydoÄŸu Anadolu’da Gaziantep çevresi yoÄŸun nüfusludur.- Ä°ç Anadolu Bölgesinde Ankara – EskiÅŸehir çevresi yoÄŸundur. Nüfus YoÄŸunluÄŸu Az Olan Yerler: - Karadeniz’de yükselti ve engebeye baÄŸlı olarak iç kesimlerde nüfus yoÄŸunluÄŸu azdır.- Marmara Bölgesinde Yıldız DaÄŸları ve Biga-... (Devam)
Kurak iklim bölgelerinde kayaların zemine yakın kısımları rüzgarlarca aşındırılır ve aşınmamış kısımlar ÅŸapka görünümü alır.
2. Barkan
Kurak iklim bölgelerinde, özellikle çöllerde kumların hilal ÅŸeklini aldığı yer ÅŸekli.
Türkiye’de rüzgar aşındırma ÅŸekillerine en çok yağışın en az olduÄŸu Tuz Gölü çevresi, Karapınar (Konya) ve delta kumullarında rastlanmaktadır. (Devam)
- Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir yarım ada ülkesidir. - Denizlerimiz ulaşım, balıkçılık ve turizm için kullanılmaktadır. - Ayrıca Karadeniz'i Akdeniz'e baÄŸlayan stratejik öneme sahip boÄŸazlarımız bulunmaktadır. - Türkiye’de deniz ticareti 1926’ya kadar yabancıların elindeydi. - 1926’da Kabotaj Kanunu ile denizlerimizde yolcu ve yük taşıma hakkı bize geçmiÅŸ ve deniz ticaretimiz geliÅŸme göstermiÅŸtir.
a. Karadeniz - Karadeniz Avrupa ile Anadolu arasında yer alan bir iç denizdir. - Dünya denizlerine Ä°stanbul ve Çanakkale BoÄŸazları ile baÄŸlanır. - Tuzluluk oranı binde 18, Türkiye’de kıyısındaki uzunluÄŸu 1600 km dir. - Günümüzden 8000 yıl önce tatlı su gölü olan Karadeniz, buzul çağı sonrasında deniz seviyesinin yükselmesi ile denizlere açılmıştır. ... (Devam)
ÇeÅŸitli nedenlerle oluÅŸmuÅŸ çanakların sular altında kalmasıyla ortaya çıkan, karaların üzerindeki su birikintilerine göl denir.
Göllerimizin BaÅŸlıca Özellikleri 1. Genel olarak deniz seviyesinden yüksektedir. Yükseltileri batıdan doÄŸuya doÄŸru artar. 2. Açık havza göllerimizin suları tatlı iken, kapalı havza göllerimizin suları acıdır. 3. Göllerimizden elektrik üretimi, sulama, turizm, balıkçılık gibi faaliyetlerde yararlanılır. 4. En geniÅŸ gölümüz Van Gölü (4000 km2)’dir. Onu BeyÅŸehir ve EÄŸirdir Gölleri takip eder. 5. En derin gölümüz Van Gölü (450 metre), en sığ gölümüz Tuz Gölüdür (1-2 metre).
1. Zonal Topraklar Anakayanın, bulunduÄŸu bölgedeki iklim koÅŸullarının etkisiyle olduÄŸu yerde çözünmesiyle oluÅŸan topraklardır. 1. Kahverengi Orman Toprakları - Orman örtüsü altında oluÅŸan bu topraklar organik madde bakımından zengin olduklarından renkleri koyudur. - Yıkanmanın fazla olduÄŸu yerlerde asitli ve kireçsiz orman toprakları oluÅŸmaktadır. - Ülkemizde bu tip topraklar, Kuzey Anadolu DaÄŸlarının denize bakan yamaçlarında yaygındır. - Ä°yi yıkanmış bu topraklar çay ve kivi yetiÅŸtirmek için oldukça elveriÅŸlidir. 2. Kırmızı Akdeniz Toprakları (Terra - Rossa) - Organik madde bakımından fazla zengin olmayan bu topraklarda genellikle turunçgil, baÄŸcılık ve zeytin tarımı yapılmaktadır. - Bu topraklar ülkemizde Marmara Bölgesinin güney kesimi ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaygın olarak görülmektedir. 3. Kahv... (Devam)
Yeryüzündeki tatlı suların büyük bir bölümü yer altında kaya çatlakları ve gözeneklerde yer alır. Yer altındaki suların toplam tatlı su rezervi içindeki miktarı 98% civarındadır. Yer altındaki sular özellikle çatlaklar, gözenekler, kılcal damarlar ve maÄŸaralarda çeÅŸitli rezervler oluÅŸtururlar. Bir yerde yer altı suyunun birikmesi için altta geçirimsiz bir tabakanın bulunması gereklidir. Volkanik ve metamorfik kayaçların pek çoÄŸu geçirimsiz özelliktedir.
Geçirimsiz tabakaların üzerindeki biriken su kütlesine su tablası adı verilir. Geçirimli tabakaların geçirimsiz tabakayla temas ettiÄŸi alanlarda biriken su kütlesine taban suyu denilir. Taban suları bazen uygun koÅŸullarda kendiliÄŸinden yüzeye ulaşır. Genellikle kuyular ve sondajlar yardımıyla yüzeye çıkarılarak içmede ... (Devam)
Yer kabuÄŸunu oluÅŸturan ve birleÅŸiminde mineraller ile organik maddelerin bulunduÄŸu katı materyallerin bütününe kayaç denir. OluÅŸumlarına göre kayaçlar 3 ana gruba ayrılır:
1. Püskürük TaÅŸlar (Magmatik Kayaçlar)
Bu kayaçların tamamı minerallerden oluÅŸmaktadır. Dünya ilk oluÅŸtuÄŸunda tamamen püskürük kayaçlardan oluÅŸmaktaydı. OluÅŸumu günümüzde de devam eden bu kayaçlar iki gruba ayrılır.
a. Ä°ç Püskürük TaÅŸlar
Magmanın, yerkabuÄŸunun içine sokularak yavaÅŸ yavaÅŸ soÄŸuması ve katılaÅŸmasıyla oluÅŸur. SoÄŸuma yavaÅŸ olduÄŸundan iri kristallidir. Açık renklidir. En yaygın iç püskürük kayaç granittir. DiÄŸer iç püskürük taÅŸlar: Siyanit, Diyorit, Gabro.  ... (Devam)