Tsunami, okyanus veya büyük su kütlelerinde meydana gelen büyük ve güçlü dalgalardır. Bu dalgalar genellikle deniz tabanında gerçekleşen depremler, volkanik patlamalar, su altı heyelanları veya nadir durumlarda meteor çarpmaları gibi olaylar sonucunda oluşur. Tsunami dalgaları, açık denizde hızlı ve alçak olmasına rağmen, kıyıya yaklaştıkça hızları azalır ve yükseklikleri artar, bu da kıyı bölgelerinde büyük yıkıma yol açabilir.
Fotoğraf: 11 Mart Japonya Depremi Sonrası Oluşan Tsunami
Tsunamiler, Japonca'da "liman dalgası" anlamına gelen iki kelimenin birleşiminden oluşur: "tsu" (liman) ve "nami" (dalga). Tsunamiler, büyük miktarda suyu hızlı bir şekilde yer değiştirerek kıyılarda ciddi hasara ve can kaybına neden olabilirler.
Tsunami bir iç kuvvet kabul edilir. Çünkü can ve mal kaybına yol açan tsunamilerin temel sebebi yerin iç ısısı sonucunda meydana gelen depremlerdir.
- YerleÅŸmelerin en küçük birimi meskendir. - Meskenler, Ä°nsanların çalışma, barınma, korunma gibi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yapılmış tüm yapıları kapsar. - Meskenler bulundukları doÄŸal çevrenin izlerini taşır. Meskenlerde kullanılan malzeme türü ve yapı özellikleri doÄŸal çevre özelliklerini taşır. - DoÄŸal çevrenin izlerini taşıyan meskenlere daha çok kırsal kesimde rastlanır.
1. AhÅŸap Meskenler - AÄŸaç malzeme (tahta, kereste, kalas) kullanılarak inÅŸa edilen evlerdir. - Duvarlar ince, pencereler geniÅŸ, çatılar kiremit kaplı ve fazla eÄŸimli, birkaç katlıdır. - BaÅŸta Karadeniz olmak üzere, Ege ve Akdeniz’de ormanların içinde ve kenarlarında yer alan kırsal kesimde evlerin çoÄŸu ahÅŸaptır. - AhÅŸap evlerin en bilindik eklentisi evin biraz uzağına yapılan ve yerden yüksekte ahÅŸa... (Devam)
Ülkemiz 36° - 42° kuzey enlemleri ile 26° - 45° güney boylamları arasında yer alır. Bu durumun çeÅŸitli sonuçları vardır.
Türkiye’nin Matematik Konumu ve Sonuçları
1. Enlemiyle Ä°lgili Sonuçlar Türkiye 36° - 42° kuzey enlemleri arasında kalır. Kuzey yarım kürede bulunması sebebiyle: - Işınların düÅŸme açısı kuzeye doÄŸru gidildikçe küçülür. - Güneyden kuzeye sıcaklık azalır. - Kuzeye doÄŸru kış, güneye doÄŸru yaz mevsimi süresi uzar. - DaÄŸların güney yamaçları kuzeyinden daha sıcaktır. - Kuzeye gittikçe gündüz süreleri daha fazla deÄŸiÅŸir. Ülkemiz enlem itibariyle orta kuÅŸak ülkesidir. Orta kuÅŸakta yer almasının baÅŸlıca sonuçları: - Dört mevsimi yaÅŸayan bir ülkedir. - Ä°klim ve bitki örtüsü ç... (Devam)
Tarih boyunca insanoÄŸlunun medeniyet alanında almış olduÄŸu yol incelenecek olursa ilk medeniyetlerin genelde iklim koÅŸullarının elveriÅŸli, su kaynaklarının bol, tarım arazilerinin geniÅŸ olduÄŸu sahalarda doÄŸup geliÅŸtiÄŸi dikkat çeker. Bu alanlar; Nil, Fırat-Dicle, Ä°ndus - Ganj, Gökırmak, Sarıırmak havzalarıdır. Kısacası ilk uygarlıklar Mısır, Çin, Hindistan ve Mezopotamyada büyüyüp geliÅŸmiÅŸtir. Türkiye hem Asya hem de Avrupa Kıtası ile temas halinde olduÄŸundan bir Orta DoÄŸu ülkesidir. DaÄŸlık bir ülkedir. Ovalar daha ziyade kıyılarda ve akarsu vadilerinde yer alır. Akarsular bakımından bölgenin en zengin ülkesidir. Ä°stanbul ve Çanakkale BoÄŸazlarıyla da büyük bir öneme sahiptir. Üç tarafını çeviren denizler, Cebeli Tarık BoÄŸazı ile Atlas Okyanusuna; SüveyÅŸ Kanalı vasıtası ile Kızıldeniz ve Hint Okyanusuna baÄŸlıdır. T&uu... (Devam)
Farklı yoÄŸunluklara sahip bu katmanlar deprem dalgalarından yola çıkılarak keÅŸfedilmiÅŸtir.
1. Yer KabuÄŸu
TaÅŸküre anlamında da kullandığımız litosfer, yerkürenin bütün katı kısmını ifade etmez. Kabuk ve mantonun üst kısmından oluÅŸur. Yerkürenin en ince, en hafif ve en dış katmanıdır.
Yerkabuğu, bileşimleri ve yoğunlukları birbirinden farklı iki tabakadan oluşur.
Sial (Granitik Yer KabuÄŸu):
- BileÅŸiminde Silisyum ve Alüminyum elementleri yoÄŸundur. YoÄŸunluÄŸu azdır (2,7 g/cm3) - Katı halde bulunur. Kalınlığı okyanus tabanlarında az iken, kıta tabanlarında fazladır.
Dünyamızın oluÅŸumu hakkında birçok teori bulunmaktadır. Bunlardan günümüzde en çok kabul gören ve uzay araÅŸtırmalarının da doÄŸruladığı Büyük Patlama (Big Bang) teorisidir. Bu teoriye göre evren büyük bir patlama sonucunda oluÅŸmuÅŸtur. Evrenin sürekli geniÅŸlediÄŸi, galaksilerin büyüdüÄŸü ve birbirinden uzaklaÅŸtığı tespit edilmiÅŸtir. GüneÅŸ Sisteminin de günümüzden 6-7 milyar yıl önce oluÅŸtuÄŸu tahmin edilmektedir.
1. Yer Yuvarlağının Ä°ç Yapısı
Ä°nsanlar yer kabuÄŸunu sondajlarla en fazla 8-10 km delebilmiÅŸlerdir. Volkanlar ise çıkardıkları kızgın lavlarla yerin iç yapısı hakkında bazı bilgiler verir, ancak volkanlar yerin 60-100 km derinlerinden gelmektedir. Oysa yerkürenin yarıçapı 6300 km dir. Bu konuda daha çok deprem sinyallerinden elde edilen sismik veriler kullanılmıştÄ... (Devam)