Dünya'nın Ekseni Neden Eğiktir? Ekliptik eksen ile Dünya’nın ekseni birbiri ile çakışmaz, aralarında 23° 27’ lık bir eğiklik vardır. Bu eğikliğe Dünya’nın Eksen Eğikliği adı verilir. Eksen eğikliğinin nedeni kesin olarak bilinmiyor. Güneş Sistemine baktığımızda bununla ilgili bir düzen yok. Örneğin Güneş'in eksen eğikliği 7 derece, Merkür'ün sıfır derece, Uranüs'ün 97 derecedir. Bilim adamları eksen eğikliğinin oluşmasını gök cisimlerinin bu gezegenlere çarpmasıyla meydana gelmiş olabileceğine inanıyorlar. Bazı bilim adamları ise gezegenlerin uydularının çekim gücüne göre bu değerin belirlenmiş olabileceğini söylüyor.
Eksen Eğikliği Değişir Mi? Genel olarak sabit kabul edilir. Yapılan araştırmalar 5 milyon yıllık bir süreçte Dünya'nın eksen eğikliğinin 22 ile 24 derece arasında d... (Devam)
Dünyanın güneş çevresindeki dönüşüdür. Bu dönüşü 365 gün 6 saatte tamamlar.
Dünyanın güneş çevresinde izlediği yola yörünge denir. Bu yörünge elips şeklindedir. Bu nedenle bu hareketi içinde güneşe yaklaşıp uzaklaşır. Yörünge bir düzlem olarak düşünülmesiyle ekliptik düzlemi ortaya çıkar.
Dünyamız yörünge üzerinde belli bir açı ile durmaktadır. Bu açıya eksen eğikliği denir. Eksen eğikliği, mevsimlerin oluşmasını sağlar.
NOT: Dünyanın güneşe en yakın olduğu zaman 3 Ocak (günberi, dönüş hızı yüksek), en uzak olduğu zaman 4 Temmuz (günöte, dönüş hızı düşük).
Yıllık Hareketin Sonuçları
1. Güneş ışınlarının yıl içindeki geliş açısı değişime uğrar. Buna bağlı olarak mevsimler oluşur. 2. Cisimlerin gölge boyu yıl içinde değişime uğrar. 3. Yıllık sıcaklık farklılıkları ortaya çıkar. 4. Gece gündüz süreleri, buna bağlı olarak da güneşin doğuş ve ... (Devam)
Mevsimlerin oluşum nedeni eksen eğikliğidir. Eksen eğikliği olmasaydı güneş ışınları daima Ekvator'a dik açıyla gelirdi.
Dünya üzerinde dört mevsim yaşayan yerler Orta Kuşak ile sınırlıdır. Tropikal kuşakta en fazla iki mevsim bulunurken, kutup kuşağında ise tek mevsim kıştır.
Dünya, güneş çevresindeki hareketi sırasında güneşe yaklaşıp uzaklaşır. Buna bağlı olarak:
1. Kuzey yarımkürede kış mevsimi yaz mevsiminden uzundur. 2. Temmuz ve Ağustos aylarının süreleri birbirine eşittir. 3. Şubat ayı iki gün kısadır. 4. Eylül ekinoksu iki gün gecikme ile 23 Eylül'de gerçekleşir (sebep dünyanın hızındaki azalma) (Devam)
Eksen eğikliği; dönencelerin, kutup dairelerinin ve matematik iklim kuşaklarının oluşmasını sağlar.
Dönenceler, yıl içinde Güneş ışınlarının yılda bir kez dik geldiği enlemlerdir. Güneş ışınları dönenceler arasına ise yılda iki kez dik açıyla gelir.
Yengeç Dönencesi: 23° 27' Kuzey enleminin adıdır. Kuzey yarım kürede yer alır. Güneş ışınları bu dönenceye 21 Haziran tarihinde dik açıyla gelir.
Oğlak Dönencesi: 23° 27' Güney enleminin adıdır. Güney yarım kürede yer alır. Güneş ışınları bu dönenceye 21 Aralık tarihinde dik açıyla gelir.
Kutup daireleri ise 24 saatlik gece ve gündüz sürelerinin başladığı özel enlemlerdir. Burada yılda bir kere gündüz süresi 24 saattir, bir kere de gece süresi 24 saattir.
Kuzey Kutup Dairesi: 66° 33' Kuzey enleminin adıdır. 21 Haziran tarihinde 24 saat gündüz yaşar, 21 Aralık tarihinde ise 24 saat gece yaşar.
Eksen eğikliğine bağlı olarak Kuzey ve Güney Yarımkürede aynı tarihlerde farklı özellikler yaşanmaktadır.
A) Ekinoks Tarihleri (21 Mart - 23 Eylül)
21 Mart
1. Güneş ışınları Ekvatora dik açıyla düşer. 2. Dünyanın tümünde gece ' gündüz eşitliği yaşanır. 3. Güneş ışınları kutup noktalarını teğet geçer. 4. Ekvatora eşit uzaklıktaki yerlerde güneş aynı açıyla düşer ve gölge boyları eşit olur. 5. Kuzey Yarımkürede İlkbahar, Güney Yarımkürede Sonbahar başlar. 6. Kuzey Yarımkürede günler uzamaya, Güney Yarımkürede kısalmaya başlar. 7. Kuzey kutup noktası 6 ay sürecek olan gündüzü, Güney kutup noktası 6 ay sürecek geceyi yaşamaya başlar.
23 Eylül
1. Güneş ışınları Ekvatora dik açıyla düşer. 2. Dünyanın tümünde gece ' gündüz eşitliği yaşanır. 3. Güneş ışınları kutup noktalarını teğet geçer. 4. Ekvatora eşit uzaklıktaki yerlerde güneş aynı açıyla düşer v... (Devam)
1. Güneş Işınlarının Düşme Açısı (Güneş ışınlarının atmosferde aldığı yol)
Güneş ışınları bir yere ne kadar dik açıyla düşerse sıcaklık değerleri de o kadar yüksek olur. Çünkü dik açıyla gelen ışınlar daha dar alanları ısıtmaktadır.
Güneş ışınlarının düşme açısı dünyanın şekli, eksen eğikliği, günlük hareketi ve eğime bağlı olarak değişir.
a. Dünyanın Şekli: Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. b. Eksen Eğikliği: Dünyanın güneş etrafındaki dönüşüne bağlı olarak yıl içinde yarımkürelere farklı açılarla düşer. c. Günlük Hareket: Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne bağlı olarak sabah ve akşam dar açılarla düşerken, öğle vakti daha dik açıyla düşer. d. Bakı ve Eğim: Güneşe bakan yamaçlar güneş ışınlarını daha dik açıyla alırlar.