Paralel ve Meridyenler

Dünya üzerinde her iki kutup noktasını birleştiren kuzey ve güney doğrultusunda uzanan hayali çizgilere meridyen adı verilir.

Meridyenlerin başlıca özellikleri şunlardır:

1. İki meridyen arasındaki uzaklığın en geniş olduğu yer Ekvator'dur. Ekvator üzerinde iki meridyen arası uzaklık 111 km'dir. Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe meridyenler arasındaki uzaklık azalır.
2. 0º başlangıç meridyeni Londra'nın Greenwich kasabasından geçer.
3. Meridyenler kutuplarda birleşir. Bu nedenle meridyenler arasındaki uzaklık Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe azalır.
4. Greenwich'in doğusunda 180 tane, batısında 180 tane olmak üzere toplam 360 tane meridyen vardır. Greenwich'in doğusunda kalanlara doğu meridyenleri, batısında kalanlara batı meridyenleri denir.
5. İki meridyen arasında her yerde 4 dakikalık zaman farkı vardır. Çünkü, dünya üzerindeki bütün noktalar 24 saatte 360º lik dönüş yaparlar.
6. Aynı meridye... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 29 Şubat 2012 4 yorum

Gün içinde Güneş'in hareketlerini gözlemlediğimizde Güneş'in doğudan batıya doğru hareket ettiğini görürüz. Aslında bu durum, Dünya'nın kendi çevresinde dönmesinden kaynaklıdır. Dünya'nın kendi çevresindeki hareketi batıdan doğuya doğrudur. Bu nedenle doğudaki meridyenlerde Güneş batıdaki meridyenlere göre daha önce doğar, daha önce batar.

Bulunduğumuz yerde gün içinde Güneş'in gökyüzünde en tepe noktaya geldiği an yerel saat 12.00 kabul edilir. Bu anı şu şekilde tespit edebiliriz. Yere dikilen çubuğun gölgesi gün içinde sürekli gözlemlenir. Güneş gökyüzünde tam tepe noktasına ulaştığı anda güneş ışınları en dik açıyla geldiği için gölge boyu en kısa olur. En kısa gölge boyunun oluştuğu an bulunduğumuz yerin yerel saatinin 12.00 olduğunu gösterir. Her meridyenin kendine has bir yerel saati vardır.

Aynı meridyen üzerindeki noktalar Güneş'in karşısından aynı anda geçerler. Bu nedenle aynı... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 29 Şubat 2012 Yorum yok

Meridyenler yardımıyla yerel saat hesaplamaları yapılabilir. Bu işlemleri yapabilmek için iki meridyen arasındaki zaman farkın bilinmesi gerekir.
 UYARI: Dünya kendi çevresindeki dönüşünü 24 saatte (24 x 60 = 1440 dakika) tamamlar. Dünya üzerinde 360 meridyen olduğu için 1440 / 360 = 4 dakika olur.
Yerel saat hesaplamalarında şu yol izlenir:
1. Yerel saat farkı sorulan merkezler arasındaki meridyen farkı bulunarak 4 dakika ile çarpılır. Böylelikle aradaki zaman farkı bulunmuş olur.
Meridyen farkını bulurken her ikisi nokta da batıda ya da doğuda ise büyük meridyenden küçük meridyeni çıkarırız; biri doğuda biri batıda ise her iki meridyen derecesini toplarız. 2. Dünya batıdan doğuya doğru döndüğü için doğuda yerel saat batıya göre daima ileridedir. Batıda ise doğuya göre daima geridedir. Böylece;... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 29 Şubat 2012 2 yorum

Daha önceki anlatımlarda belirtildiği gibi her meridyenin yerel saati farklıdır. Bir ülkede her merkezin kendi yerel saatini kullanması günlük hayatta ticaret, ulaşım, haberleşme ve iletişim gibi çeşitli hizmetlerin yürütülmesinde karışıklığa neden olur. Bu nedenle her ülke kendi sınırları içinde bir meridyenin yerel saatini ortak saat olarak kullanmaktadır.

UYARI: Ülkelerin doğu batı doğrultusundaki genişliğine bağlı olarak kullandığı ortak saat sayısı değişir. Ülke, doğu batı doğrultusunda geniş alan kaplıyorsa üzerinden daha çok meridyen geçer. Bu nedenle doğu batı yönünde geniş alan kaplayan ülkeler birden fazla ortak saat kullanır. Örneğin ABD, Rusya, Kanada gibi.

Ülkemizde 30° doğu meridyeninin geçtiği İzmit'in yerel saati ortak saat olarak kullanılmaktadır. Ancak 1978 yılından sonra başlayan bir uygulama ile ileri ve geri saat ayarlaması yapılmaktadır. Yaz döneminde 45° doğu meridyeninin yerel s... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 29 Şubat 2012 Yorum yok

Ülkeler arasındaki iletişimin gelişmesiyle günümüzde saat karışıklıklarını önlemek amacıyla uluslar arası saat dilimleri düzenlenmiştir. Dünya üzerindeki 360 meridyen, gün süresi olan 24 saat dilimine bölünmüştür. Böylece 60 dakikadan oluşan 15 meridyenlik saat dilimleri meydana gelmiştir.

Başlangıç meridyeninin 7° 30' doğusu ve 7° 30' batısı arasında kalan bölüm 0 numaralı ya da 24 numaralı saat dilimi olarak kabul edilmiştir. Bu şekilde doğuya ve batıya doğru 15'er meridyenlik dilimler halinde saat dilimleri oluşturulmuştur. Saat dilimleri her yerde meridyenleri takip etmez. Bazı yerlerde siyasi sınırlara göre girinti çıkıntı yapabilmektedir.
(Devam)

Paralel ve Meridyenler 29 Şubat 2012 3 yorum

Aşağıda yerel saatlerle ilgili birkaç soru örneği verilmiştir.
1. 30º Doğu Meridyeninde yerel saat 14:00 iken 45º Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır?
Cevap: 45º Doğu Meridyeni daha doğudadır, bu nedenle burada yerel saat daha ileri olmak zorundadır. Bu nedenle iki meridyen arası zaman farkını bulup 30º Doğu Meridyeninin yerel saati ile toplayacağız.
45 - 30 = 15 (meridyen farkı)
15 x 4 = 60 dakika = 1 saat (zaman farkı)
14:00 + 01:00 = 15:00 (45º Doğu Meridyeninin yerel saati)
2. 10º Batı Meridyeninde yerel saat 20:00 iken 20º Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır?
Cevap: İki merkez de farklı yarı kürelerde olduğu için zaman farkını hesaplarken her ikisinin değeri toplanacaktır. 10º Doğu Meridyeni daha doğuda olduğu içinde 10º Batı Meridyeninin yerel saatine eklenecektir.
10 + 20 = 30 (meridyen farkı)
30 x 4 = 120 dakika = 2 saat (zaman f... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 17 Kasım 2012 249 yorum

1. 55º Batı Meridyeninde yerel saat 03:00 iken 125º Batı Meridyeninde yerel saat kaçtır?
Cevap:
Her ikisi de aynı yarım kürede olduğundan çıkarırız:      125 - 55 = 70Sonucu 4 ile çarparak zaman farkını buluruz:      70 x 4 = 280 dakika = 4 saat 40 dakikaSorulan yer (125º Batı Meridyeni) daha batıda olduğu için zaman farkını çıkarırız.      03:00 - 04:40 = 22:20
2. 80º Doğu Meridyeninde yerel saat 17:00 iken 60º Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır?
Her ikisi de aynı yarım kürede olduğundan çıkarırız:      80 - 60 = 20Sonucu 4 ile çarparak zaman farkını buluruz:      20 x 4 = 80 dakika = 1 saat 20 dakikaSorulan yer (60º Doğu Meridyeni) daha batıda olduğu için zaman farkını çıkarırız.      1... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 14 Aralık 2012 232 yorum

Soru 1: 65º Batı Meridyeninde yerel saat 06:00 iken 70º Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır?
Cevap:
Her ikisi de farklı yarım kürede olduğundan toplarız:      65 + 70 = 135Sonucu 4 ile çarparak zaman farkını buluruz:      135 x 4 = 540 dakika = 9 saat 0 dakikaSorulan yer (70º Doğu Meridyeni) daha doğuda olduğu için zaman farkını toplarız.      06:00 + 09:00 = 15:00
Soru 2: 35º Doğu Meridyeninde yerel saat 08:00 iken 135º Doğu Meridyeninde yerel saat kaçtır?
Cevap:
Her ikisi de aynı yarım kürede olduğundan çıkarırız:      135 - 35 = 100Sonucu 4 ile çarparak zaman farkını buluruz:      100 x 4 = 400 dakika = 6 saat 40 dakikaSorulan yer (135º Doğu Meridyeni) daha doğuda olduğu için zaman farkını toplarız.      08:00 +... (Devam)

Paralel ve Meridyenler 09 Eylül 2013 54 yorum

Dünya'nın tam ortasından geçen Ekvator çizgisine paralel olarak doğu batı yönünde uzanan hayali çizgilere paralel denir.

Paralellerin başlıca özellikleri şunlardır:

1. Ekvator'un kuzeyinde kalanlara kuzey paralelleri, güneyinde kalanlara güney paralelleri denir.
2. Ekvator'un 90 tane kuzeyinde 90 tane güneyinde olmak üzere 180 tane paralel bulunmaktadır.
3. Başlangıç paraleli Ekvator'dur.
4. İki paralel arasında 111 km sabit uzaklık bulunur.
5. Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe Paralellerin uzunlukları azalır, dereceleri büyür.
6. Dünya üzerindeki bir noktanın Ekvator'a olan uzaklığının açı cinsinden değerine enlem denir. İki paralel arasındaki uzaklık dakikaya, dakikalar da saniyelere bölünerek enlemler elde edilir.
(Devam)

Paralel ve Meridyenler 28 Aralık 2014 1 yorum