Yeryüzünün tamamının veya bir kısmının kuş bakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek düzlem üzerine aktarılmasıyla oluşan çizimlere harita denir. Haritacılık bilimine ise kartoğrafya denir.
Haritalar, coğrafyada en çok kullanılan araçlardan biridir. Haritalardan başka küreler, krokiler, grafik ve şekiller, fotoğraflar coğrafyada kullanılan araçlardır.
Yeryüzünün bütününe ya da bir kısmına, yandan belli bir açı ile bakılırsa, öndeki yükseltiler arkadaki özelliklerin görülmesini engeller. Bu nedenle haritalar çizilirken yeryüzüne tam tepeden bakılmalıdır.
Önceden yerden yapılan ölçümler sonucu elde edilen verilerle yeryüzünün tepeden görünümleri sağlanıyordu. Günümüzde haritalar çizilirken uçaktan ya da uydulardan çekilmiş fotoğraflardan yararlanılmaktadır. Bu yeni harita yöntemine fotogrametri denir.
Bir çizimin harita olabilmesi için bazı şartlar vardır:
1. Kuş Bakışı Olarak Çizilmiş Olması
Kuş bakışı çizimden haritası çizilecek alanın tam tepeden görünümü kastedilir. Haritaların çiziminde tepeden görünüm sağlanamaz ise düzleme aktarılan yeryüzü şekillerinin biçiminde ve boyutlarında bozulmalar olur.
2. Ölçekli Olması
Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Başka bir ifade ile ölçek, bir uzunluğun kağıt üzerine aktarılırken kaç kez küçültüldüğünü gösterir.
Yer şekillerinin biçimleri ve boyutları oldukları gibi haritaya aktarılamadığı için belli bir ölçek dahilinde küçültülmesi gereklidir.
Ölçeksiz çizimler KROKİ adı alır. Başka bir ifade ile kroki, herhangi bir yerin kabataslak olarak çizilmesiyle oluşturulan şekildir. Harita ile kroki arasındaki fark korkinin ölçeksiz, haritanın ölçekli olmasıdır.
3. Düzleme Aktarılmış Olması
Dünyanın kutuplardan basık, ekvatordan şişkin kendine has bir şekli vardır (geoid). Dünyanın küresel yüzeyi düzleme aktarılırken bazı güçlüklerle karşılaşılır. Bunun nedeni küresel yüzeyin düzleme aktarılmasının geometrik açıdan olanaksız oluşudur. Bundan dolayı kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri haritalarda tam olarak yansıtılamamakta ve boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır.