Yer kabuÄŸunu oluÅŸturan ve birleÅŸiminde mineraller ile organik maddelerin bulunduÄŸu katı materyallerin bütününe kayaç denir. OluÅŸumlarına göre kayaçlar 3 ana gruba ayrılır:
1. Püskürük TaÅŸlar (Magmatik Kayaçlar)
Bu kayaçların tamamı minerallerden oluÅŸmaktadır. Dünya ilk oluÅŸtuÄŸunda tamamen püskürük kayaçlardan oluÅŸmaktaydı. OluÅŸumu günümüzde de devam eden bu kayaçlar iki gruba ayrılır.
a. Ä°ç Püskürük TaÅŸlar
Magmanın, yerkabuÄŸunun içine sokularak yavaÅŸ yavaÅŸ soÄŸuması ve katılaÅŸmasıyla oluÅŸur. SoÄŸuma yavaÅŸ olduÄŸundan iri kristallidir. Açık renklidir. En yaygın iç püskürük kayaç granittir. DiÄŸer iç püskürük taÅŸlar: Siyanit, Diyorit, Gabro.  ... (Devam)
Dağ Meltemi: Gece dağdan vadiye doğru esen rüzgardır.
b. Sıcak Yerel Rüzgarlar
Rüzgarlar geldikleri bölgenin özelliklerini taşır. Sıcak yerel rüzgarlar ise sıcak yerlerden estikleri için geldikleri yeri ısıtırlar.
Föhn Rüzgarı:
Dağa çarpıp yükselen hava her 100 metrede 0,5ºC sıcaklık kaybeder ve yağış getirir, dağı aştığında ise hızla aşağı inerken her 100 metrede 1ºC sıcaklık kazanırlar.
Ülkelere göre farklı isimler alırlar: Föhn, Hamsin, Si... (Devam)
AÅŸağıda yerel saatlerle ilgili birkaç soru örneÄŸi verilmiÅŸtir. 1. 30º DoÄŸu Meridyeninde yerel saat 14:00 iken 45º DoÄŸu Meridyeninde yerel saat kaçtır? Cevap: 45º DoÄŸu Meridyeni daha doÄŸudadır, bu nedenle burada yerel saat daha ileri olmak zorundadır. Bu nedenle iki meridyen arası zaman farkını bulup 30º DoÄŸu Meridyeninin yerel saati ile toplayacağız. 45 - 30 = 15 (meridyen farkı) 15 x 4 = 60 dakika = 1 saat (zaman farkı) 14:00 + 01:00 = 15:00 (45º DoÄŸu Meridyeninin yerel saati) 2. 10º Batı Meridyeninde yerel saat 20:00 iken 20º DoÄŸu Meridyeninde yerel saat kaçtır? Cevap: Ä°ki merkez de farklı yarı kürelerde olduÄŸu için zaman farkını hesaplarken her ikisinin deÄŸeri toplanacaktır. 10º DoÄŸu Meridyeni daha doÄŸuda olduÄŸu içinde 10º Batı Meridyeninin yerel saatine eklenecektir. 10 + 20 = 30 (meridyen farkı) 30 x 4 = 120 dakika = 2 saat (zaman f... (Devam)
Dünyamızın oluÅŸumu hakkında birçok teori bulunmaktadır. Bunlardan günümüzde en çok kabul gören ve uzay araÅŸtırmalarının da doÄŸruladığı Büyük Patlama (Big Bang) teorisidir. Bu teoriye göre evren büyük bir patlama sonucunda oluÅŸmuÅŸtur. Evrenin sürekli geniÅŸlediÄŸi, galaksilerin büyüdüÄŸü ve birbirinden uzaklaÅŸtığı tespit edilmiÅŸtir. GüneÅŸ Sisteminin de günümüzden 6-7 milyar yıl önce oluÅŸtuÄŸu tahmin edilmektedir.
1. Yer Yuvarlağının Ä°ç Yapısı
Ä°nsanlar yer kabuÄŸunu sondajlarla en fazla 8-10 km delebilmiÅŸlerdir. Volkanlar ise çıkardıkları kızgın lavlarla yerin iç yapısı hakkında bazı bilgiler verir, ancak volkanlar yerin 60-100 km derinlerinden gelmektedir. Oysa yerkürenin yarıçapı 6300 km dir. Bu konuda daha çok deprem sinyallerinden elde edilen sismik veriler kullanılmıştÄ... (Devam)
Güneş ışınları bir yere ne kadar dik açıyla düşerse sıcaklık değerleri de o kadar yüksek olur. Çünkü dik açıyla gelen ışınlar daha dar alanları ısıtmaktadır.
Güneş ışınlarının düşme açısı dünyanın şekli, eksen eğikliği, günlük hareketi ve eğime bağlı olarak değişir.
a. Dünyanın Şekli: Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. b. Eksen Eğikliği: Dünyanın güneş etrafındaki dönüşüne bağlı olarak yıl içinde yarımkürelere farklı açılarla düşer. c. Günlük Hareket: Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne bağlı olarak sabah ve akşam dar açılarla düşerken, öğle vakti daha dik açıyla düşer. d. Bakı ve Eğim: Güneşe bakan yamaçlar güneş ışınlarını daha dik açıyla alırlar.
CEVAP: Su kaynaklarına yakın yerleri seçmeleri insanların doÄŸaya olan bir üstünlüÄŸü deÄŸildir.
2.
CEVAP: Tafoniler bir rüzgar aşındırma ÅŸekli olup kurak - yarı kurak alanlarda fazladır. Oysa soru kökünde bulunulan yerin nemli olduÄŸu söyleniyor. Nemli bölgelerde karstik ÅŸekiller ve kanyon vadiler yaygındır.
3. Soruda Dünya Haritası üzerinde Kuzey Amerika'da Kayalık, Güney Amerika'da And DaÄŸları ile Alp - Himalaya DaÄŸları gösterilmiÅŸ. Soruda bu haritada neler gösterilmekte, bu sorulmaktaydı. Sorunun cevabı "DaÄŸlık Alanlar" olmalıydı.
4. AÅŸağıdakilerden hangisi Türkiye’de yağışın dağılışını etkileyen faktörlerden biri deÄŸildir? Bu sorunun cevabı "Ülkemizin kuzeyinde akarsu ağının sık olması" olacaktı. Bir yerde akarsu ağı sık ise bunun sebebi yağışın fazla olmasıdır. Kısaca a... (Devam)
Meridyenler yardımıyla yerel saat hesaplamaları yapılabilir. Bu iÅŸlemleri yapabilmek için iki meridyen arasındaki zaman farkın bilinmesi gerekir. UYARI: Dünya kendi çevresindeki dönüÅŸünü 24 saatte (24 x 60 = 1440 dakika) tamamlar. Dünya üzerinde 360 meridyen olduÄŸu için 1440 / 360 = 4 dakika olur. Yerel saat hesaplamalarında ÅŸu yol izlenir: 1. Yerel saat farkı sorulan merkezler arasındaki meridyen farkı bulunarak 4 dakika ile çarpılır. Böylelikle aradaki zaman farkı bulunmuÅŸ olur. Meridyen farkını bulurken her ikisi nokta da batıda ya da doÄŸuda ise büyük meridyenden küçük meridyeni çıkarırız; biri doÄŸuda biri batıda ise her iki meridyen derecesini toplarız. 2. Dünya batıdan doÄŸuya doÄŸru döndüÄŸü için doÄŸuda yerel saat batıya göre daima ileridedir. Batıda ise doÄŸuya göre daima geridedir. Böylece;... (Devam)