Basınç ve Rüzgarlar

Kara ve denizlerin yıl içinde farklı ısınmasına bağlı olarak oluşan rüzgarlardır.

a. Yaz Musonu

Ilık denizlerde üzerindeki YB alanlarından Asya'daki sıcak karalar üzerinde bulunan AB alanlarına eser. Güneydoğu Asya'ya bol yağış bırakırlar. Yağışlar İlkbahar'da başlar Sonbahar'da sona erer.

b. Kış Musonu

Asya'daki karaların aşırı soğumasına bağlı oluşan YB alanlarından güneydeki ılık denizlere doğru eser.

Muson rüzgarlarının görüldüğü yerler:

- Güney ve Güneydoğu Asya kıyıları
- Avustralya kıyıları
- Afrika'nın Gine Körfezi kıyıları (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 20 Mayıs 2012 2 yorum

Atmosfer basıncı, atmosferdeki gazların yeryüzüne uyguladığı kuvvettir.
45° enleminde 15°C sıcaklıkta deniz seviyesinde ölçülen atmosfer basıncı 1013 mbar ya da 760 mm ile ifade edilir. Bu değere normal atmosfer basıncı denir. 1013 mbar'dan daha düşük basınç değerlerine alçak basınç, 1013 mbar'dan daha fazla basınç değerlerine yüksek basınç denir.
Basıncın yeryüzündeki dağılışı aynı değildir. Yerçekimi, sıcaklık, yükselti ve Dünya'nın günlük hareketi;, basınç türlerinin oluşumunda etkilidir.
 
Alçak Basınçlar
Çevresine göre basınç değerlerinin düşük olduğu merkezlerdir. Havanın hareketi çevreden merkeze doğrudur. Kuzey yarım kürede saatin ters yönünde iken güney yarım kürede saat yönündedir.
Alçak basınç... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 2 yorum

Atmosferi oluşturan gazların bir ağırlığı vardır. Yerçekimi kuvveti sayesinde gazlar yeryüzü üzerinde bir ağırlık etkisi oluşturur. Bu etkiye "Atmosfer Basıncı" denir.

Basınç milimetre ya da milibar ile ifade edilir. 45º enleminde 15ºC sıcaklıkta deniz kenarında ölçülen basınç 760 mm ya da 1013 milibardır. Bu değere "Normal Atmosfer Basıncı" denir.

Basınç değerleri bazı yerlerde normal basınç değerinden yüksek, bazı yerlerde düşüktür. (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 1 yorum

1. Yerçekimi

Kutuplar, ekvatora göre yerin merkezine daha yakındır. Buna bağlı olarak kutuplarda yerçekimi fazla, ekvatorda azdır. Ekvatordan kutuplara doğru yerçekimi artar. Bu artış basınç üzerinde de etkilidir.

2. Sıcaklık

Termik basınçlar ısınma ve soğumaya bağlı olarak oluşurlar.

Isınan havanın hacmi artar, yoğunluğu azalır. Buna bağlı yer üzerine uygulayacağı kuvvet de azalacak ve burada Termik Alçak Basınç oluşacaktır.

Soğuyan havanın hacmi küçülür, yoğunluğu artar. Buna bağlı olarak ağırlığı artacak ve burada Termik Yüksek Basınç oluşacaktır.

3. Yükselti

Yerçekimine bağlı olarak atmosferdeki gazların %75'i Troposfer'de bulunur ve yükselti arttıkça yoğunluk azalır. Ayrıca oksijen ve su buharı gibi ağır gazlar da yeryüzüne yakın yerlerdedir.

Tüm bunlara bağlı olarak yükselti arttıkça basınç azalır.

4. Dinamik Etkenler

Dünyanın dönüşüne bağlı olarak rüzgarl... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 36 yorum

Dünya Ocak Ayı Basınç Dağılımı

Ocak ayında Kuzey yarım kürede kış mevsimi yaşanmaktadır. Bu nedenle; kuzey yarım kürede karalar üzerinde yüksek basınç görülürken, denizler üzerinde alçak basınçlar etkilidir. Bunun nedeni bu mevsimde karaların soğuk, denizlerinse ılık olmasıdır. Temel neden ise kara ve denizlerin farklı ısınma özelliğidir.

Güney yarım kürede dönenceler çevresinde basınç değerleri yüksektir. Yüksek basınçlar karalar üzerinde kesintiye uğrar. Çünkü karalar sıcaktır, bu nedenle buralarda alçak basınlar etkili olmaktadır.

Ekvator çevresi ve kutup dairelerinin çevresi genel olarak alçak basınçtır. Ancak kuzey yarım kürede kutup dairesi çizgisinde yer alan karalar yüksek basınçtır. Kuzey yarım kürede dinamik alçak basınçlar İzlanda çevresi ile Atlas Okyanusu kıyılarında görülmektedir.

Atlas Okyanusunun orta kesimlerindeki Asor Dinamik Yüksek Basıncı çevresindeki yüksek bası... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 2 yorum

1. Yerel Rüzgarlar

2. Mevsimlik Rüzgarlar

3. Sürekli Rüzgarlar

4. Tropikal Rüzgarlar (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 2 yorum

Rüzgarın birim zamanda aldığı yola rüzgar hızı denir. Anemometre ile ölçülür. Birimi kilometre/saat dir.

Rüzgar şiddeti ise çevresine etkisine göre 0 ' 12 arasında belirlenen değerdir (Bofor ölçeği ile belirlenir).
(Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 Yorum yok

1. Basınç Farkı

Basınç merkezleri arasındaki fark ne kadar fazla ise rüzgar o kadar hızlı olur.

2. Basınç Merkezleri Arasındaki Uzaklık

Birbirine yakın basınç merkezlerinde rüzgar daha hızlı eser.

3. Dünyanın Dönüşü

Dünyanın dönüşüne bağlı olarak rüzgar en uzun yolu izler. Belli bir süre sonra enerjisini kaybeder ve rüzgar hızı azalır.

4. Sürtünme

Yere yakın esen rüzgarlar yere sürtünerek hız kaybeder. (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 25 yorum

1. Basınç Merkezlerinin Konumu

Rüzgarın esiş yönü yüksek basınçtan alçak basınca doğrudur. Dünyanın dönüşünden dolayı hareketi sırasında en uzun yolu izler. Basınç merkezleri yer değiştirirse rüzgar yön değiştirir.

2. Yer Şekilleri

Rüzgarın hızı ve yönü yer şekillerine bağlı olarak değişir. Dağlar, rüzgarı keser ancak vadiler, boğazlar ve geçiştlerde rüzgar yer şekillerine uygun eser ve daha hızlı eser.

3. Dünyanın Dönüşü

Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü rüzgarların ve okyanus akıntılarının yönünde sapmaya yol açar. Buna "koriyolis" kuvveti denir.

Sapma hareketi ekvatorda fazla, kutuplarda azdır; Kuzey yarım kürede sağa, güney yarım kürede sola doğrudur. (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 7 yorum

Yüksek basınç merkezinden alçak basınç merkezine doğru gerçekleşen yatay hava hareketine rüzgar denir.

Yüksek basınç alanlarında hava yayılma, alçak basınç alanlarında hava yükselme eğilimindedir.

Farklı basınç alanları birbirine doğru hava hareketiyle basıncı dengelemeye çalışırlar.
(Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 Yorum yok

Belli bölgelerdeki yerel koşullara bağlı olarak oluşan rüzgarlardır.

a. Meltemler

Dünyanın günlük hareketine bağlı olarak gün içerisinde bir yerde yaşanan sıcaklık farklılıklarına bağlı oluşan rüzgarlardır.

Deniz Meltemi: Gündüz, denizden karaya doğru esen rüzgardır. Ege Bölgesinde bu rüzgara "imbat" adı verilir.

Kara Meltemi: Gece karadan denize doğru esen rüzgardır.

Vadi Meltemi: Gündüz vadiden dağa doğru esen rüzgardır.

Dağ Meltemi: Gece dağdan vadiye doğru esen rüzgardır.

b. Sıcak Yerel Rüzgarlar

Rüzgarlar geldikleri bölgenin özelliklerini taşır. Sıcak yerel rüzgarlar ise sıcak yerlerden estikleri için geldikleri yeri ısıtırlar.

Föhn Rüzgarı:

Dağa çarpıp yükselen hava her 100 metrede 0,5ºC sıcaklık kaybeder ve yağış getirir, dağı aştığında ise hızla aşağı inerken her 100 metrede 1ºC sıcaklık kazanırlar.

Ülkelere göre farklı isimler alırlar: Föhn, Hamsin, Si... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 1 yorum

Özellikle tropikal alanlarda görülen, yüksek basınç farklarından oluşan, yıkıcı etkilere sahip, çok hızlı esen rüzgarlardır.

Ülkelere göre farklı isim alırlar: Kasırga, Tayfun, Tornado, Willy Willy
(Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 1 yorum

Sürekli termik ve dinamik basınç merkezleri arasında esen rüzgarlardır.

a. Alizeler
30° enlemlerinden Ekvator’a doğru esen rüzgarlardır.
Alizeler sıcak su akıntılarının oluşmasında ve tropikal bölgede karaların doğusunun yağışlı olmasında etkilidir.
 
b. Batı Rüzgarları
30° enlemlerinden 60° enlemlerine esen rüzgarlardır.
Batı rüzgarları sıcak su akıntılarını devam ettirir ve batı yönlü oldukları için kıtaların batısının yağışlı olmasını sağlar.
 
c. Kutup Rüzgarları
Kutuplardan 60° enlemlerine esen rüzgarlardır.
60 derece enlemlerinde Batı Rüzgarları ile karşılaşarak cephe yağışlarının oluşmasını sağlar. (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 1 yorum

Sıcaklık ile basınç ters orantılıdır. Dünya üzerinde sıcaklık eşit bir şekilde dağılmamıştır. Kutuplar aşırı soğuktur, bu nedenle burada sürekli bir yüksek basınç bulunur.

Ekvator çevresi ise yıl boyunca güneş ışınlarını dik açılarla aldığı için sıcaktır. Ekvator çevresi bu nedenle sürekli olarak alçak basınçtır.

Yukarıda bahsettiğimiz basınçların oluşumunda sıcaklık temel neden olduğu için bu basınçlara termik basınçlar diyoruz.

* * *

Dünyanın hareketine bağlı olarak savrulan rüzgarlar 30º enlemlerinde çöker. Burada yüksek basınç oluşur.

Benzer bir rüzgar yönlerinde sapma olayı 90º yüksek basıncı ile 30º yüksek basıncı arasında esen rüzgarlarda etkilidir. 90º den 60º'ye doğru gelen rüzgarlar soğuk hava getirir. 30º'den 60º'ye gelen rüzgarlar ise sıcak hava getirir. Bu iki hava kütlesi 60º enleminde karşılaşırlar ve 60º enleminde alçak basınç oluştururlar.

Oluş... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Aralık 2014 32 yorum

Aynı basınç değerlerine sahip noktaların birleştirilmesiyle ortaya çıkan eğrilere izobar (eşbasınç) eğrisi denir. Bu eğrileri kullanarak çizdiğimiz haritalara ise izobar haritası denir.

Bu haritalar görünümü itibariyle eş yükselti (izohips) haritalarına benzer. Fakat izobar haritasında gösterilen değerler yükseltiyi değil basınç miktarını gösterir.

Özellikleri
- Bir izobar eğrisi üzerindeki tüm noktalarda basınç değeri aynıdır.
- Basınç değerleri milibar (mb) olarak ifade edilir.
- İki izobar eğrisi arasındaki basınç farkı her zaman birbirine eşittir.
- İç içe kapalı eğriler basınç merkezlerini gösterir. Gösterilen yer yüksek ya da alçak basınç merkezi olabilir. Basınç merkezinde yer alan A harfi alçak basıncı, Y harfi yüksek basıncı gösterir. Basınç merkezinin türünü basınç değerlerine bakarak da tespit edebiliriz.
- İzobar haritaları o bölgedeki rüzgar hızı ve yönü hakkında da bilgi... (Devam)

Basınç ve Rüzgarlar 23 Eylül 2017 3 yorum