Bir basınç merkezi termik ya da dinamik olabilir. Bunu belirleyen temel fark oluşum şeklidir. Eğer bir basınç merkezi sıcaklığın etkisi ile oluştuysa termik, sıcaklığın etkisinden çok hareket ya da çevresine göre durum söz konusu ise dinamik kökenli bir basınçtır.

Isınan hava hafifler ve burada termik alçak basınçları oluşturur. Hafifleyen havanın yükselmesi ve yükseldikçe sıcaklık kaybetmesi sonucu yükselim yağışları meydana gelir. Hava kararsızdır ve çoğunlukla bulutludur.

Ekvator'a güneş ışınları çoğunlukla dik ve dike yakın açılarla gelir. Aşırı ısınma burada sürekli bir termik alçak basınç oluşmasını sağlamıştır.

Aşırı soğuk bir hava ise ağırlaşır. Ağırlaşan hava çöker. Bu alçalıcı hava hareketi gökyüzünün çoğunlukla bulutsuz, ayaz ve yağışsız olmasını sağlar. Örneğin kış mevsiminde geniş bir kara kütlesi olan Sibirya üzerinde aşırı soğumaya bağlı olarak termik yüksek basınç oluşmaktadır.

Her zaman sıcaklığa bağlı olarak hava yükselmez ya da alçalmaz. Bazen dinamik yani harekete bağlı etkenler de hava kütlelerinin oluşumunda söz sahibidir.

Örneğin kutupların soğuk havası ile 30º enlemlerinin sıcak havasının karşılaştığı 60º enlemlerinde daha hafif olan sıcak hava, soğuk havanın üzerinde yükselmeye başlar. Bu yükselişin nedeni hava akımlarıdır. Yani bir hareket söz konusudur. Burada sıcaklık şartları önemsizdir. Hava kütlelerinin sıcaklık farkı bir hareket eğilimi yaratmıştır. Bu nedenle burası 60º dinamik alçak basınç merkezi olarak adlandırılır.

30º enlemleri de dinamik etkenlerin rol oynadığı bir sürekli basınç merkezi yaratmıştır. Ekvator'dan yükselen hava daha soğuk olan kutuplara doğru hareket eder. Ancak bu hareket Dünyanın dönüşü nedeniyle 30º enlemlerinde doğu yönüne döner. Burada biriken hava hareket edemez ve çökmek zorunda kalır. Alçalan hava ise her zaman açıktır. 30º enlemlerinde çöllerin oluşmasının sebebi de buradaki dinamik yüksek basınç merkezidir.

Kısaca ısınan havanın hafifleyip yükselmesi, soğuyan havanın ağırlaşıp çökmesi TERMİK nedenli, bir hava kütlesinin bir diğeri üzerinde yükselmesi ya da hareketsiz kalması DİNAMİK nedenli basınçlar oluşturmaktadır.

Yapılan Yorumlar

Hamza
Hamza07 Haziran 2015

Gayet net akıcı anlaşılır cümlelerle konuyu özetlemişsiniz. Teşekkürler.-/:;

yunus
yunus05 Nisan 2016

İyi anlatilmisss

yunus
yunus 05 Nisan 2016

Tum okula tasvsiye etmek istiyorum💗tessekurer💖

Reyhan
Reyhan24 Şubat 2017

Harika

ahmet
ahmet20 Mart 2017

idare eder

Mrd
Mrd01 Nisan 2018

50 tane kaynaktan işledim anlamadım şu kısacık yazı yeterli oldu .. Ne tuhaf

Sinem
Sinem16 Mart 2019

Ellerinize sağlık çok güzel

Yorum Yapın

Güvenlik Kodu
Coğafya Tarih Sitesi Matematik Sorusu Türkçe Sitesi